کارشناسان: آقایانی، رحیمی، فرهندی
این جلسه پس از مشاهده ویدئوی آموزشی مهارت مدیریت خشم تشکیل شد.
ابتدا این موضوع مطرح شد که چه موضوعاتی در هنگام مراقبت از سالمند باعث خشم شرکت کنندگان می شود؟ آیا تا به حال به این فکر کرده اید که خشم شما ریشه در چه چیزی دارد؟ چه حساسی و افکاری در شما شکل می گیرد که باعث خشم شما می شود؟
شرکت کنندگان گفتند وقتی نسبت به شرایط سالمند توجیه نباشیم یا احساس خستگی بیش از حد کنیم، دچار خشم می شویم. همچنین تعریف و تمجید کردن از دیگران، ملامت کردن، منفی بافی و تخریب با وجود تلاش های زیادی که برای مراقبت انجام می دهیم می تواند باعث خشم شود. عجول بودن سالمندان برای انجام کارها، نگرانی ها و حساسیت ها، انتظار سالمند از مراقبین به صورت کامل و بی خطا بودن از دیگر مسایل است.
آنها اضافه کردند بازخورد خوب سالمند( قدردانی) و مهارت کنترل خشم می تواند شرایط مراقبت را هموار تر کند. انجام ورزش های هوازی و تمارین یوگا کمک کننده است.
ماباید برای کنترل خشم اتفاقات فیزیولوژی بدن مانند گرم شدن، تپش قلب، احساس گرگرفتگی و موقعیت های ایجاد کننده خشم را بشناسیم. مثلا مورد ظلم قرار گرفتن، مسخره و تحقیر شدن، پرخاشگری، بی توجهی دیگران و گول خوردن و مورد آسیب دیگران قرار گرفتن
کارشناس: وقتی مورد مقایسه با دیگران قرار می گیرید، چه افکاری از ذهن شما می گذرد؟
یکی از شرکت کنندگان جواب دادند:
توی ذهنم میگم اصلا تقصیر منه که میام کمک میکنم
دست من نمک نداره
به هر کی خوبی میکنم بدی میبینم
اون یکی عروس بدی می‌کنه عزیز هم هست
دیگه توبه میکنم کاری به کارت ندارم
گاهی بدی های دیگه ای که در حقم شده توی ذهنم میاد
من به مرور که دیگه دلم نمی‌خواهد به اون سالمند کمک کنم چون از کسی که محبت منو نادیده می گیره دلخور میشم و به صورت ناخودآگاه تو زندگی زناشوییم و تربیت فرزندانم تاثیر می‌ذاره
سوال شرکت کننده: تله های رفتاری در واقع همون افکار محدودکننده هستن که مارو از رفتار درست باز میدارن یعنی بااینکه ما در یه تله ای گرفتارهستیم بازم میتونیم با افکار وباورهای درست راه حل مناسب رو انتخاب کنیم طوری که انگار اصلا توهمچین تله ای نبودیم؟
کارشناس: طرحواره ها چیزی فراتر از افکار هستند، ترکیبی از افکار، هیجانات و رفتار ها هستند. قالب های فکر ما هستند. اتفاقاتی که در گذشته در دوران کودکی باعث شده الگوهایی در ذهن ما شکل بگیرد که به خاطر آن الگوها به هر اتفاقی، مفهومی می دهیم، ارزیابی می کنیم. واکنش افراد نسبت به یک اتفاق واحد متفاوت است. این واکنش های متفاوت به خاطر طرز فکر و هیجانات مختلف است که بواسطه دوران کودکی و نیاز های برآورده نشده شکل گرفته است.
سبک های مقابله ای روش هایی است که ما اتخاذ می کنیم تا اثرات طرحواره ها را کم کنیم. در سبک مقابله ای اجتناب یا فرار ، افراد این طور خودشان را نشان می دهند که انگار هیچ اتفاقی نیافتاده است و نسبت به موضوعی که خشمگین شان کرده بی تفاوت هستند. این مساله انتقال خشم به منبع کم خطر تر یا خشم منفعل- پرخاشگر( خالی کردن خشم بر سر دیگران) نا میده می شود.
سوال شرکت کننده: یعنی میتونیم بگیم هر موقعیتی که باعث ایجاد هیجانی درمامیشه داره یکی از طرحواره هارو به خودمون نشون میده؟
کارشناس: بله
سوال شرکت کننده: اگه همه طرحواره های مادرست شکل گرفته باشه موقعیت ها نمیتونن هیجانات منفی درما بوجود بیارن؟
کارشناس: در موقعیت های نامناسب طبیعیه هست که دچار هیجان منفی بشیم. واکنش غیرطبیعیه میتون ناشی از طرحواره ها باشه
سوال شرکت کننده: من سعی می کنم خشمم را کنترل کنم ولی این خشم اعتماد به نفسم را کم می کند ، چطور میشه کسی که دایما افکار منفی داره و خشمگین است را تغییر داد؟
کارشناس: ما قرار نیست خشم را ابراز نکنیم بلکه باید آن را به شیوه درست ابرز کنیم.باید نسبت به هیجانی که داریم خودآگاهی پیدا کنیم تا موقعیت خود را بشناسم، خشم را کنترل کنم و قاطعیت داشته باشم
ورزش های هوازی در خنثی کردن خشم موثر است. اینکه بتوانیم احساسات منفی گذشته را تخلیه کنیم.
استفاده از فنونی که می تواند حواس پرتی از موضوع برایمان ایجاد کند مثل آب خوردن،نفس عمیق، مکث کردن، صلوات
قاطعیت باید در ابراز خشم باید وجود داشته باشد، اینکه بتوانیم چیزی را که آزارمان شده را به نحو صحیح ابراز کنیم و مانع تکرار آن شویم.
برخورد های قاطعانه: ابراز درست احساسات، احترام گذاشتن حقوق دیگران و صداقت، کنایه نزدن و مستقیم صحبت کردن، طرف مقابل را در نظر گرفتن، بیان واقعیت، مساوات و انصاف داشتن، جملات درست استفاده کردن. توجه به زبان بدن مثل داشتن تماس چشمی، حرکات دست و بدن متناسب با قاطعیت و جرات مندی و نه خشم ، مسوولیت پذیر بودن در مقابل اطرافیان
ما نمی توانیم خشم کسی را پایین بیاوریم اما باید تلاش کنیم خودمان را مدیریت کنیم.
کارشناس: طرحواره ای مربوط به مورد که مثال زده شد چه می تواند باشد؟
کارشناس: بعضی مواقع ما مورد بد رفتاری واقعی قرار می گیریم. مثلا مورد توهین و مقایسه قرار می گیریم و این طبیعی است که ناراحت شویم و طرحواره ها نقشی ندارند. اما اینکه واکنش افراطی داشته باشیم و نتوانیم مساله را حل کنیم، اگر مساله را خیلی بزرگ می کنیم یا درصدد جبران افراطی و عمیق باشیم مرتبط با طرحواره ها می شود. اگر دچار نشخوار فکری شویم و آن لحظه نتوانیم جواب جراتمندانه دهیم و برخورد متناسب داشته باشیم و بعد دچار مشکل شویم، رفتار های مقابله ای مثل خشمگین بودن نسبت سالمند، فاصله گرفتن و ترک کردن سالمند و یا احساس گناه کردن و مطیع شدن داشته باشیم درگیر طرحواره ها شدیم.
طرحواره مربوط می تواند نقص و شرم(به اندازه کافی خوب نیستم) ، بی اعتمادی- بد رفتاری، محرومیت هیجانی(من را دوست ندارند) باشد.
سوال شرکت کننده: متاسفانه کنترل خشم برای بعضی از افرد که در کنارشان هستیم ، به این معنی هست که ما همیشه باید کنترل خشم کنیم و سکوت و دیگران هر رفتاری که خواستن با نا بکنن و از ما توقع برخوردن هم ندارن
کارشناس: سکوت و به روی خود نیاوردن؛ راه درست ابراز خشم نیست. همانطور که دادو فریاد زدن هم راهش نیست.
در ادامه بحث مثال دیگری درباره نگرانی های سالمندان درباره مراقبین به هنگام ترک خانه زده شد. بعضی سالمندان سوالات متعددی از مراقبین می پرسند و حتی گاهی مانع از بیرون رفتن مراقب می شوند.
بعضی مراقبین حس می کنند که توسط سالمند کنترل می شوند، سالمند در امورشخصی شان دخالت می کند یا به آنها اعتماد ندارد. بعضی دیگر فکر می کنند این رفتار سالمند ناشی ترس از رها شدن، اتفاق ناگواری افتادن و وابستگی است. مراقبین گفتند در ساعاتی که ما حضور نداریم سالمند ناراحت است، فکر می کند که دوستش نداریم و ما از ناراحتی او زجر می کشیم و دچار عذاب وجدان یا احساس گناه می شویم، این احساس می تواند با دلشوره داشتن و لذت نبردن از لحظات و عجله برای اتمام کارها و برگشتن پیش سالمند همراه باشد.
توصیه کارشناس: گوش دادن به فایل احساس گناه
علاوه بر این یکی از مشکلات مراقبین در مورد پوشک کردن سالمند مطرح شد که سعی شد راهکارهایی به مراقب داده شود.
سلام خانم رحیمی جان
خیلی ممنون از اینکه بادقت وزحمت ومهارت خلاصه جلسه رو مینویسید.