کارشناسان: رحیمی- آقایانی
قسمت اول: مهارت همدلی
مراقبین در پاسخ به سوال تعریف همدلی گفتند: همدلی به معنی درک دیگران و نشان دادن واکنش بر اساس آن است. یعنی بتوانیم خود را جای دیگران بگذاریم، گفتار ها و رفتارهایشان را درک کنیم و سپس واکنش دهیم. برای درک بهتر افراد باید به گذشته و تجربیات آنها توجه داشته باشیم. یکی از مراقبین مثال زدند که قبلا از رفتار های وسواس گونه سالمندشان ناراحت می شدند ولی بعد از اینکه از دوران سختی که سالمند گذرانده است با خبر شدند بهتر توانستند او را درک کنند.
کارشناس: همدلی یک مهارت است که می توانیم یاد بگیریم و بسیار کار بردی است . روشی که افراد جهان را تجربه می کنند با هم متفاوت است و پذیرش این موضوع اولین قدم برای همدلی است.
آیا همدلی از ویژگی های بزرگسال سالم است؟
پذیرش دیگران از ویژگی های بزرگسال سالم است که با خود همدلی به همراه می آورد.
یک نوجوان که دوره نوجوانی را سپری می کند، نمی تواند خودش را جای والدین بگذارد تا همدلی کند و یا یک بزرگسال هنوز به دوران سالمندی نرسیده است که بتواند سالمند را درک کند، در این حالت چطور می توان همدلی کرد؟
کارشناس۲ : اگر نوجوان با خانواده و افرادی زندگی کند که همدلی انجام می دهند، می تواند آن را یاد بگیرد.
اگر همدلی را در زندگی تجربه نکرده باشیم، نمیتوانیم به راحتی این مهارت را یاد بگیریم در واقع با یک والد حامی روبه رو نبودیم پس روش استفاده از آن را یاد نگرفته ایم اما والد سرزنشگر و تنبیه گر و القاکننده ی گناه و ترس رااستفاده میکنیم چون با آنها بیشتر درگیر بوده ایم. سرزنش کردن، بر چسب زدن، انتقاد کردن، بی مقدمه ارائه راه حل دادن و نصیحت کردن نشانه های دور شدن از همدلی است. با همدلی ارتباط بهتر با دیگران پیدا می کنیم.
مراقبین گفتند که تلاش برای درک دیگران مانند سایر ویژگی ها باید به جا و به اندازه باشد.
کارشناس ۱ : همدلی به اندازه و به قاعده ست . دلسوزی زیاد هم باعث آسیب رساندن به خودمان میشود، چون زیر بار ناراحتی ها و مشکلات دیگران اذیت می شویم – هم باعث میشود اطرافیان نسبت به ما قضاوت هایی بد کنند. همینطور توقعات آدم ها هم روز به روز بیشتر میشود که در این صورت ایثار شکل می گیرد.
برای اینکه والد حامی رو در خودمون تقویت کنیم باید چه کنیم؟
کارشناس ۲: باید از خود بپرسیم اگر من جای او بودم، چه احساسی داشتم
همین گروه و خدماتش هم نمود همدلی با مراقبان سالمندان هست. از وقتی فهمیدم بقیه هم مثل من مشکلات مشابهی دارند راحت تر با مشکلات کنار می آیم.
مراقبین گاهی أوقات به این فکر می کنند که :
چرا من همش باید دیگران را درک کنم و خودم را جای دیگران بگذارم؟
چرا دیگران سعی نمی کنند من را درک کنند؟
زیرا همدلی یه رابطه دو طرفه است
نمی شود من همدلی با دیگران کنیم ولی دیگران با ما همدلی نکنند
من خودم را جای دیگران بگذارم و احساساتشان را درک کنم … ولی دیگران این کار را نکنند.
ولی وقتی با خود صادق هستند می بینند مواقعی هم بوده که دیگران هم همدل و حامی بوده اند.
کارشناسان : برای پذیرش و همدلی با دیگران باید شرایط آنها را درک کرد. مثلا اگر سالمندی به ما بگوید من هیچکس را ندارم و خیلی تنها هستم پاسخ غیر همدلانه این هست که بگوییم اشتباه میکنی فکر کن حتما کسی هست که با تو باشد و بخواهیم ثابت کنیم که اشتباه میکند. این پاسخ باعث میشود که آن شخص دیگر نتواند در مورد احساسش حرفی بزند و در مقابل ما احساس عدم امنیت کند.
واکنش درست این است که بگوییم” بله من میدانم احساس میکنی تنهایی”
اگر کسی بگوید تو من را دوست نداری پاسخ اشتباه این است که ثابت کنیم که اشتباه میکند و بگوییم :” نه تو میدانی که من دوستت دارم”
باید به پاسخ هایش دقت کنیم و متناسب با پاسخ همراهیش کنیم.
بعضی سالمندان دائم إحساس تنهایی می کنند، دوست دارند که همیشه کنارشان و در دسترس شان باشیم. و وقتی از آنها می خواهیم دور شویم بی تاب و بی قرار می شوند و بهانه جویی می کنند. در این مواقع اگر بخواهیم توضیح دهیم که دوستشان داریم وضعیت بدتر می شود و حال خود ما هم خراب تر می شود، اگر فضای دوستی برقرار شود کم کم اوضاع آرام میشود .
می توانیم بپرسیم چرا احساس می کنی تنهایی؟ یا چرا احساس می کنی که دوستت نداریم؟ و اجازه دهیم تا آنها احساسات خود را بروز دهند.
قسمت دوم : تاب آوری با توجه به شعار روز جهانی سالمند : ” تاب آوری و مشارکت زنان سالمند”
مراقبین گفتند تاب آوری به معنی استقامت و تحمل است، اینکه در مقابله با مشکلات سالمندی بتوانیم طاقت بیاوریم
مراقبین در پاسخ به این سوال که چطور مشارکت زنان سالمند را جلب کنیم؟ گفتند با مهربانی و صبوری و هم صحبت شدن و گوش دادن خوب به حرفهایشان و گردهمایی های مخصوص سالمند ، امید دادن به سالمند که این دوران را شروع یک دوره جدید از زندگی ببینند.
نظر کارشناسان: زنان قسمتی از جامعه هستند که خیلی وقت ها نظرات و دیدگاه هایشان نادیده گرفته میشود، سالمندان هم گاهی مورد غفلت قرار می گیرند. با وجود اینکه فرهنگ ما ، دایما تاکید به گوش دادن به سالمندان، توصیه ها، پندها، تجربیات و داستان هایشان دارد، این شعار بهانه ای است که بتوانیم از تجربیات سالمندان برای یادگیری تاب آوری استفاده کنیم. افرادی که قطعا دوران های سخت و پر چالشی رو پشت سر گذاشته اند و دوام آوره اند.
تاب آوری یعنی صبوری با مشکلات که از ویژگی های بزرگسال سالم است. گاهی به اشتباه برداشت از مفهوم تاب آوری باعث میشود که به خود بی توجهی کنیم.
تاب آوری به این معنی نیست که خواهان بهبود اوضاع نباشیم و در هر شرایطی بخواهیم زندگی کنیم. ایجاد محیطی مناسب برای تمام سنین بدون هیچ استثنایی لازمه زندگی سالم است. همه باید تلاش کنند که نه تنها عمر طولانی تری داشته باشند، بلکه زندگی آنها بهتر، متنوع تر، کامل تر و رضایت بخش ترشود.
بالاخره ناملایماتی در زندگی هر کسی وجود دارد که گاهی چاره ای جز تاب آوردن و صبور بودن نداریم. سالمندی و البته مراقبت از سالمندان هم یکی از مسائلی هست که قطعا مشکلاتی را به همراه خود دارد. سعی ما این است که از شدت مشکلات کم کنیم نه کامل آنها را از بین ببریم. گاهی بغضی از مسائل دردناک و یا سخت را نمی توان کامل حل کرد پس صبور بودن می تواند به ما آرامش دهد.
مراقبه و ذهن آگاهی میتواند در تاب آوری کمک کننده باشد.
یکی از مراقبین خانم گفتند که مادری سالمند دارند که دور از هم زندگی می کنند، مادر تنها هستند ولی إحساس تنهایی نمی کنند و با برنامه ریزی و ارتباط با انجمن ها در ارتباط هستند اما به دلیل اینکه پسر و خانواده اش به ایشان سر نمی زنند و از مادر دوری می کنند، إحساس ناراحتی دارند. این مراقب ذکر کردند که سعی می کنند از طریق تلفن با مادر در تماس باشند و گاهی تا ۲ ساعت با تلفن صحبت می کنند.
نظر کارشناسان: همینکه ما سهم خود را در رابطه حفظ کنیم کافی است. ما نمی توانیم و نباید سعی کنیم که جای افرادیکه نیستند، یا غیبت طولانی دارند را پر کنیم. ما نباید عذاب وجدان داشته باشیم. هر اقدامی در مورد این موضوع می تواند أوضاع را بدتر کند به طور مثال روابط خانوادگی را خرابتر و یا زندگی برادر را دچار اغتشاش کند . پس این از مواردی است که باید صبوری کنیم.
برای ارائه توضیحات بیشتر، فایل صوتی در زمینه همدلی و تاب آوری روی سایت بارگزاری خواهد شد.