جلسه ۵ شهریور ۱۴۰۱
کارشناسان: آقایانی، رحیمی، فرهندی
این جلسه پس از مشاهده ویدئوی آموزشی مهارت تفکر خلاق تشکیل شد.
در ابتدا جلسه خانم آقایانی مقدماتی درباره خلاقیت گفتند: خلاقیت یعنی بتوانیم از چیزی که همیشه دیده ایم و یا با کم و زیاد کردن عناصر آن، پدیده ای جدید بوجود آوریم که کاربرد دیگری به غیر از کاربرد معمول آن داشته باشد.
عوامل موثر بر خلاقیت:
- دانش، تجربه و تخصص
- توانایی عقلانی
- سبک فکری: بعضی آدم ها پیرو هستند و هر دستوری که به آنها داده می شود اجرا می کنند و منتظر دستور هستند. ولی بعضی دیگر از آدم ها می گردند تا مسیر و راه حل های جدید را پیدا کنند
- شخصیت: افراد خلاق در مقابل وسوسه های همرنگ شدن به جماعت، مقاومت می کنند اما نه اینکه همیشه مخالف باشند.
- انگیزه
- محیط: حتی افراد خلاق هم حتی اگر در شرایطی قرار بگیرند که از خلاقیت آنها استقبال نشود به مشکل می خورند.
افراد خلاق، افراد منزوی که فقط به فکر ایده های جدید باشند نیستند، بلکه افرادی اجتماعی، معاشرتی و خونگرم هستند و نسبت به اتفاقات پیرامون خود حساس بوده و دغه بهتر کردن زندگی آدم های دیگر را دارند.
سپس این سوال مطرح شد با توجه به ویژگیهای بزرگسال سالم ، چه خصوصیاتی باعث بروز تفکر خلاق میشه؟؟
شرکت کنندگان گفتند تمام خصوصیات در تفکر خلاق موثر است اما شاید جستجوی راه هل های مختلف، آموزش و یادگیری، گرفتن مشورت از دیگران و بنابراین حل مساله ارتباط بیشتری داشته باشد.
مثلا در مورد لحظه حال مسائل رو باتوجه به اتفاقات گذشته قضاوت نکنیم” شاید این دفعه بادفعه های قبل فرق داشته باشه”. اگه قضاوت نکنیم قسمتی از آن ترسها که مانع از بیان ایده هایمان می شود هم برطرف می شود… مثل ترس مقاومت دیگران، ترس از مورد تمسخر قرار گرفتن، ترس از شکست ، ترس از حمایت دیگران را نداشتن یا از دست دادن.
تا حالا شده ایده داشته باشید و به خاطر ترس هیچ وقت بیانش نکرده باشید یا به اجرا در نیاورده باشید؟
پاسخ های افراد در این مورد متفاوت بود. شرکت کنندگان در زمینه مراقبت از سالمند خلاقیت را که انجام داده باشند و یا ایده های را که به خاطر ترس ها کنار گذاشته باشند به یاد نیاوردند.
نظر کارشناس: پیش فرضها و فرضیه هایی که در مورد موضوع داریم روی ایده پردازی هایمان تاثیر می گذارد.خصوصا مسایلی که در کودکی برای ما اتفاق افتاده و باعث شکل گیری طرحواره ها می شود.
طرحواره های معیارهای سرسختانه، نقص و شرم، بی اعتمادی، وابستگی ، بی کفایتی، شکست پیش فرض هایی برای ما ایجاد می کنند، که آنها باید ها و نباید های ما را می سازند و باعث می شوند تفکر خلاق از بین برود.
از بین شرکت کنندگان تعدادی از افراد مثال هایی از خلاقیت هایی که در زمینه غذا درست کردن، نوسازی و باز سازی منزل، ، استفاده از فرصت ها برای پرورش مهارت فرزندان مثال زدند و گفتند تشویق کردن اطرافیان می تواند در افزایش اعتماد به نفس اشخاص برای ادامه خلاقیت و یا رشد آن ، بیان ایده های جدید موثر باشد. همچنین داشتن فرصت آزمون و خطا، داشتن توانایی های ذاتی و احساس نیاز برای خلاقیت را مهم دانستند.
نظر کارشناس: خلاقیت داشتن باعث می شود ما چیزهای جدیدی را بوجود بیاوریم، اما بهتر است قاعده هایی هم داشته باشیم. به طور مثال برای غذا تهیه کردن، سبک غذا خوردن، علایق غذایی و ذایقه های اشخاص را در نظر بگیریم و دانش مربوط به آن را هم به کار گیریم.
داشتن توانایی ذاتی و استعداد برای بروز خلاقیت مهم است اما اگر حتی افراد با استعداد در محیط نامناسبی قرار بگیرند نمی توانند تفکر خلاق داشته باشند. افرادی که خلاقیت دارند یاد گرفته اند که ایده هایشان را مطرح کنند. یکی از نیاز های اساسی ما ابراز نیازها و هیجانات سالم است. یعنی اینکه ما بتوانیم از همان کودکی هیجانات خود را ابراز کنیم با تفکر خلاق مرتبط است. پاسخ های مختلف را برای موضوعات داشتن و سیال بودن سهم مهمی در تفکر خلاق دارد.
مورد دیگر خودمختاری است، والدینی که به فرزندان خود اجازه آزادی عمل می دهند می توانند ابتکار هم داشته باشند و از خطا کردن نمی ترسند. افرادی که ابتکار ندارند وابسته به دیگران می شوند.
داشتن تخیل هم بسیار می تواند مهم باشد که در نیاز به تفریح وجود دارد. افرادیکه برای برآوردن نیاز به تفریح تخیل می کنند ایده هایی در آنها شکل می گیرد مثل تخیل پرواز کردن که باعث ساخته شدن هواپیما شده است.
انعطاف پذیری، موضوع دیگری است. اینکه بدانیم قوانینی که برای ما وضع شده اند قابل تغییر هستند که باز با حوزه خودمختاری و تفریح مرتبط است.
تفکر خلاق یک مهارت است یعنی قابل یادگیری و اکتسابی است و می توان آن را بدست آورد. پس اگر چه توانایی های ذاتی و خلق و خو در تفکر خلاق مهم است اما مهم تر از آن محیط مناسبی است که برای رشد ما فراهم باشد.
برای آنکه خلاقیت های خود را عملی کنیم و آن را ادامه دهیم و وابسته به تایید دیگان نباشیم چه راهکاری وجود دارد؟
شرکت کنندگان گفتند برای افزایش اعتماد به نفس، پذیرش خود لازم است و بدانیم تایید دیگران همیشه به معنی درست بودن کار و عدم تایید دیگران به معنی اشتباه بودن آن نیست.
نظر کارشناس: افرادی که تفکر خلاق را رشد داده اند از قضاوت دیگران نمی ترسند. طرحواره های اطاعت، ایثار و پذیرش جویی شان درمان شده است. پس درمان وجوه دارای مشکلمان می تواند راهگشا باشد.