✅برای حفظ خودمان و جامعه مان از آسیب ها، چند سوال کلیدی که باید قبل از انتشار پیام‌ها از خود بپرسیم:
✅۱. چه کسی پیام را ساخته است؟
بررسی منابع و نویسنده پیام می‌تواند به ما کمک کند تا اعتبار و اعتماد آن را بسنجیم. آیا این فرد یا سازمان شناخته شده است؟ آیا سابقه‌ای در ارائه اطلاعات صحیح دارد؟
🔹 مثال: در یک گروه واتساپی پیامی پخش می‌شود که «فلان داروی گیاهی، حافظه سالمندان را برمی‌گرداند». قبل از باور کردن، باید بررسی کنیم که این پیام از یک پزشک یا مرکز معتبر آمده یا فقط یک فرد ناشناس آن را نوشته است.
✅۲. چه تکنیک‌هایی برای جلب توجه من استفاده شده‌اند؟
پیام‌ها معمولاً از تکنیک‌های روانشناختی و تبلیغاتی برای جذب توجه استفاده می‌کنند. شناخت این تکنیک‌ها به ما کمک می‌کند تا از تاثیرات احساسی و فریبنده دوری کنیم و به محتوای واقعی پیام توجه کنیم.
🔹 مثال: در تبلیغ تلویزیونی یک وسیله ورزشی برای سالمندان، از تصاویر افراد مسن خوشحال و پرانرژی استفاده می‌شود. این تصاویر ممکن است احساس امید و نیاز فوری ایجاد کنند، اما باید دقت کنیم که آیا واقعاً دستگاه تأثیر علمی اثبات‌شده‌ای دارد یا نه.
✅۳. تفاوت بین فهم من و درک دیگران از پیام چیست؟
هر فرد ممکن است پیام را به گونه‌ای متفاوت تفسیر کند. بررسی تفاوت‌های دیدگاه‌ها می‌تواند به ما کمک کند تا از سوگیری‌های شخصی خود آگاه شویم و درک عمیق‌تری از موضوع پیدا کنیم.
🔹 مثال: یک سالمند می‌خواند که «واکسن آنفلوآنزا باعث ضعف می‌شود» و برداشت می‌کند که نباید واکسن بزند. اما مراقب او با همان پیام ممکن است برداشت کند که فقط بعضی افراد دچار عارضه می‌شوند. مقایسه این برداشت‌ها کمک می‌کند به نتیجه درست برسند.
✅۴. چه ارزش‌ها، سبک‌های زندگی و دیدگاه‌هایی در پیام ارائه یا حذف شده‌اند؟
پیام‌ها ممکن است برخی از ارزش‌ها یا دیدگاه‌ها را ترویج کنند و برخی دیگر را نادیده بگیرند. شناسایی این موارد به ما کمک می‌کند تا بفهمیم که آیا پیام به طور کامل و بی‌طرفانه ارائه شده است یا خیر.
🔹 مثال: در تبلیغ یک مرکز توانبخشی، فقط سالمندانی نشان داده می‌شوند که بسیار فعال و اجتماعی هستند. اما واقعیت این است که بسیاری از سالمندان مشکلات حرکتی یا نیازهای ویژه دارند که در پیام نادیده گرفته شده است.
✅۵. هدف از ارسال این پیام چیست؟
درک اهداف پشت پیام می‌تواند به ما کمک کند تا انگیزه‌های واقعی نویسنده را شناسایی کنیم. آیا هدف اطلاع‌رسانی است یا ایجاد ترس، نفرت یا هیجان؟ این سوال ما را قادر می‌سازد تا از انتشار پیام‌های گمراه‌کننده جلوگیری کنیم.
🔹 مثال: پیامکی دریافت می‌کنید که «اگر تا امشب فلان مکمل را نخرید، سلامت قلب شما به خطر می‌افتد». هدف این پیام بیشتر ترساندن و فروش محصول است، نه اطلاع‌رسانی علمی.