چربی خون در سالمندان

شما از این مطلب یاد خواهید گرفت:

• هایپرلیپدمی( افزایش چربی خون) و راه‌های تشخیص آن.
• وظایف چربی‌ها در بدن.
• انواع چربی‌های موجود در خون.
• آنچه مراقبین در منزل می‌توانند برای مقابله و کاهش عوارض چربی خون برای سالمندان انجام دهند.
• آشنایی با انواع چربی‌های مصرفی روزانه و خواص آن‌ها.

 

تهیه کنندگان:

فاطمه رحیمی: دانشجوی دکتری آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

نسیم پیرزاده:  کارشناسی ارشد سلامت سالمندی

الهام رجالی پور: کارشناس تغذیه

 

هایپرلیپدمی (افزایش چربی خون):

اختلالات چربی خون مرتبط با افزایش سن شامل موارد زیر می‌باشند:

• افزایش سطح تری‌گلیسرید(TG)،
• افزایش کلسترول بد(LDL)
• کلسترول تام (TC)[۱]
• و کاهش سطح کلسترول خوب (HDL).

افزایش چربی‌های خون در طی سال‌های اخیر شیوع چشمگیری داشته است. عوامل زیادی از قبیل افزایش سن، افزایش میزان دریافت چربی به ویژه چربی­های اشباع و ترانس و کاهش دریافت موادغذایی مفید مانند میوه‌ها و سبزی‌ها در ابتلا به اختلالات چربی خون نقش دارند.

علاوه بر سن، افراد سالمند شاید شرایطی داشته باشند که باعث اختلال در میزان چربی خون شود، مانند:

• دیابت کنترل نشده
• هیپوتیروئیدیسم(کم‌کاری غده تیروئید)
• اورمی (وجود اوره در خون در اثر اختلال عملکرد کلیه‌ها)
• سندرم نفروتیک (یک نوع بیماری کلیوی که باعث اختلال در عملکرد کلیه می‌شود)
• مصرف کورتیکواستروئیدها (داروهای کاهش التهاب که برای کمک به درمان بیماری‌هایی مانند آسم، آرتروز، لوپوس و آلرژی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند).
• دیورتیک‌های تیازیدی (مانند هیدروکلرتیازید و کلرتالیدون که برای درمان پرفشاری خون و اِدم استفاده می‌شوند).

به طور کلی یک‌سوم از بیماری‌های قلبی به دلیل چربی خون بالا می‌باشند.  با افزایش سن ، خطر بیماری قلبی- عروقی زیاد  می‌شود که می‌تواند به علت افزایش در سطح کلسترول بد خون یا LDL ‌باشد بنابراین کنترل و پایش چربی‌های خون دارای اهمیت ویژه است  (۱-۴).

* لازم است که برای کنترل بهتر چربی خون ابتدا با چربی‌های خون و وظایف آن‌ها در بدن یا انواع چربی‌های خون آشنایی داشته باشیم تا با آگاهی بتوانیم بهترین تصمیم را برای پیشگیری از ابتلا به چربی خون و کاهش آن بگیریم.

 

وظایف چربی‌ها در بدن:

یکی از مواد محلول در خون، چربی‌ها هستند. چربی‌ها به راحتی جذب خون می‌شوند و وجود آن‌ها برای انجام یک سری از وظایف در بدن ضروری است. وظایف چربی‌ها در بدن شامل:

• عایق کردن سلول‌های عصبی بدن در مقابل آسیب‌های احتمالی (پیشگیری از بیماری‌های عصبی و روانی).
• چربی‌ها بهترین منبع تولید انرژی در بدن می‌باشند (سوختن یک گرم چربی، ۹ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند؛ یعنی دو برابر پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها).
• برای جذب ویتامین‌های محلول در چربی (ویتامین A- ویتامین D- ویتامین K- ویتامین E) برای بدن ضروری هستند.
• در ساخت اسید صفراوی نقش دارند.
• در ساخت هورمون‌های حیاتی بدن نقش دارند.
• برای سلامتی پوست ضروری می‌باشند.
• در تنظیم چربی زیرپوست که به عنوان یک عایق حرارتی عمل نموده و درجه حرارت بدن را تنظیم می‌کند، نقش موثری دارند.
• چربی پیرامون اعضای حیاتی همچون قلب، کلیه‌ها، کبد و شش‌ها به عنوان یک ضربه‌گیر و حایل محافظ عمل می‌کند(۵, ۶).

 

انواع چربی‌های موجود در خون:

تری‌گلیسریدها همراه با کلسترول، چربی­های پلاسمای خون را تشکیل می‌دهند؛ که مقادیر زیاد هر دوی آن‌ها منجر به مسدود شدن عروق خونی می‌شوند. در ادامه متن به معرفی آن‌ها پرداخته خواهد شد:

تری‌گلیسریدها: مقدار انرژی که از طریق غذا وارد بدن شده، بلافاصله توسط بافت‌ها استفاده نشده، بلکه به تری‌گلیسرید تبدیل می شود. تری گلیسرید به سلول‌های چربی منتقل شده و  ذخیره می شود؛ به همین دلیل بیشتر چربی‌های موجود در مواد غذایی و ذخیره چربی در بدن به شکل تری‌گلیسرید است و بیش از ۹۸ درصد چربی غذاها و ۲۰ درصد چربی کبد را تشکیل می‌دهند. بالابودن مقدار این چربی، عامل جدی برای ایجاد بیماری قلبی محسوب می‌شود. تری‌گلیسریدها همچنین می‌توانند از قند و کربوهیدرات‌های دیگر تولید شوند. بنابراین مصرف مقادیر بسیار زیاد کربوهیدرات‌ها مانند خوردن زیاد قند یا نان، می‌تواند سبب تولید تری گلیسریدها شود.

کلسترول: یک ماده چرب است که به طور طبیعی در خون وجود داشته و در سطح طبیعی بی‌ضرر است. قسمت اعظم کلسترول در داخل بدن توسط کبد ساخته می‌شود و بقیه آن از طریق مصرف غذاهای پرکلسترول و پرچرب (عمدتا منابع غذایی حیوانی) وارد بدن می‌شود.

عوامل بسیاری از جمله ژنتیک (بعضی شرایط ارثی از طریق پدر و مادر و بستگان درجه اول می‌تواند منجر به افزایش کلسترول در فرد شود)، افزایش وزن، عدم فعالیت جسمانی، سن، جنس و رژیم غذایی نامطلوب در افزایش کلسترول خون موثرند.

افزایش سطح کلسترول همراه با عوامل خطرساز از قبیل سیگار کشیدن، چاقی و عدم تحرک از عوامل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی می‌باشند.

نکته مهم: بالابودن میزان کلسترول در خون علامتی ایجاد نمی‌کند، به طوری که اکثر افراد از سطح کلسترول  بالای خود آگاهی ندارند ولی مقادیر بالای آن می‌تواند در دیواره سرخرگ‌ها رسوب کند. این تجمع کلسترول، پلاک نامیده می‌شود. با گذشت زمان و با افزایش سن، پلاک باعث باریک شدن سرخرگ‌هاو کاهش خونرسانی به اعضای بدن می‌شود؛ به طوری که دیواره سرخرگ‌ها، قابلیت ارتجاعی خود را از دست داده و سخت می‌شوند که به این شرایط آترواسکلروز و یا به تعبیری سختی رگ‌ها یا تصلب شرایین گویند و چنانچه این روند تحت کنترل قرار نگیرد، بیماری عروق کرونر قلب به وجود خواهد آمد.

 

انواع کلسترول:

1. کلسترول بد(LDL): این نوع کلسترول خاصیت چسبندگی دارد و به راحتی به جداره داخلی دیواره رگ‌ها می‌چسبد و باعث باریک شدن و در نهایت انسداد مجرای داخلی رگ‌ها می‌شود.
2. کلسترول بسیار بد(VLDL): این نوع کلسترول مولکول‌های چربی را از کبد به دیگر قسمت‌های بدن حمل می‌کند و بعد از انتقال چربی به بافت‌ها تبدیل به کلسترول بد می‌شود.
3. کلسترول مفید (HDL): این نوع کلسترول، کلسترول‌های LDL موجود در طول دیواره‌ی رگ‌ها را پیدا کرده و به آن‌ها می‌چسبد و آن‌ها را از جدار رگ‌ها پاک می‌کند و از باریک شدن و انسداد رگ‌ها جلوگیری می‌نماید. به همین جهت به کلسترول خوب معروف است(۵, ۷, ۸).

تشخیص هایپرلیپدمی (افزایش چربی خون):

برخلاف تصور بسياري از افراد قبل از ايجاد عوارض وخيم مثل سكته قلبي يا مغزي، کلسترول بالا معمولا هيچ علامتی ندارد.  در تعداد كمي از بيماران ممكن است حلقه سفيد رنگي دور سياهي چشم و يا رسوبات زرد رنگ چربی روي پلك دیده می شود. اين رسوبات چربي ممكن است گاهی اوقات بر روي زانو، آرنج، كف دست، مفاصل انگشتان و يا پاشنه پا نيز د يده شوند. در اين موارد احتمال ارثي بودن بيماري وجود داشته و بنابراین می بایست تمامی اعضای خانواده بررسی دقیق شوند.

تنها راه تشخيص بموقع اين عامل خطر مهم، اندازه گیری سطح چربی خون از طریق آزمایش خون است. در سال هاي اخير علاوه بر مقدا ر كلسترول تام و تري گليسيريد، مقدار كلسترول خوب و بد را كه ارزش بيشتري دارند  نيز براي تعيين شدت خطر بروز بيماري قلبي عروقي اندازه گيري مي كنند. سطح مطلوب يا مورد قبول چربی هاي خون بر حسب وجود عوامل مختلف ازجمله سابقه بيماري قلبي عروقي متفاوت است و تعيين آن بر عهده پزشك است.

ارزیابی افراد باید شامل اندازه‌گیری تمام انواع چربی‌های خون، نه فقط کلسترول باشد. سطح کلسترول می‌تواند در روزهای مختلف تغییر کند. سطوح تری‌گلیسرید نسبت به مصرف غذا حساس است. بنابراین برای انجام آزمایش غربالگری قطعی نیاز به حداقل ۱۲ ساعت ناشتایی دارید.

* از آنجایی که بعضی از هورمون‌های بدن مانند استروژن، آزاد شدن چربی‌های موجود در خون مانند تری‌گلیسریدها را از بافت چربی تنظیم می‌کنند، اکثر زنان پیش از یائسگی کمتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات چربی خون هستند اما بین سنین ۵۵ تا ۶۴ سال، سطوح کلسترول بالاتری نسبت به مردان همسن خود دارند.

جداول ذیل مقادیر طبیعی و بالای تری‌گلیسرید و کلسترول را بیان می‌کنند(۱, ۵, ۷, ۹-۱۱).:

 

اندازه‌گیری سطح نرمال و بالای تری‌گلیسرید

 

قابل قبول کمتر از	۱۵۰
خطر متوسط	۱۵۰-۱۹۹
نامطلوب بالا	۲۰۰-۴۹۹
نا مطلوب بسیار بالا	۵۰۰ و بالاتر

اندازه‌گیری سطح نرمال و بالای کلسترول( میلی گرم در دسی‌لیتر)

کلسترول تام کمتر از ۱۷۵: نشانه‌ی بسیار خوبی برای سلامت یک قلب سالم است.

کلسترول بین ۱۷۵ تا ۲۰۰ : قابل قبول است.

کلسترول بین ۲۰۱ تا ۲۳۹: در مرز خطر بالارفتن کلسترول و خطر ابتلا به حمله‌ی قلبی قرار دارد.

کلسترول بالاتر از ۲۴۰: خطر حمله‌ی قلبی را باید جدی گرفته و حتماً میزان آن را به وسیله دارو و رژیم غذایی و یا هر دو کاهش داد.

 

سطح نرمال کلسترول بد(LDL)( میلی‌گرم در دسی لیتر):

سطح نرمال کلسترول بد بستگی به شرایط بیماریهای زمینه ای فرد دارد و بر اساس میزان خطر ۱۰ ساله سکته های قلبی و مغزی و ابتلا به به بیماریهای قلبی- عروقی محدوده مطلوب تعیین می شود.

 

مطلوب	کمتر از ۱۰۰
نزدیک به مطلوب	۱۲۹-۱۰۰
حد متوسط	۱۳۰-۱۵۰
نا مطلوب بالا	۱۶۰-۱۸۹
نا مطلوب بسیار بالا	۱۹۰ و بالاتر

 

سطح نرمال کلسترول خوب(HDL) ( میلی‌گرم در دسی لیتر):

در مردان  سطح کلسترول خوب بالای ۴۰   و در زنان بیشتر و یا مساوی ۵۰ مقدار قابل قبول می باشند. افزایش زیاد آن بالاتر از ۷۰ خودش یک ریسک فاکتور قلبی عروقی و مضر است .

 

آنچه مراقبین در منزل می‌توانند برای مقابله و کاهش عوارض چربی خون برای سالمندان انجام دهند.

مبارزه با کلسترول بالا:

توجه داشته باشید که بسته به وضعیت اختلالات چربی خون، میزان خطر بیماریهای قلبی- عروقی متفاوت است و نیاز به درمانهای دارویی و غیر دارویی وجود دارد، لذا برای درمان موثر حتما به توصیه های پزشک معالج دقت فرمایید.

– مصرف دخانیات باعث افزایش سطح کلسترول بد و درنهایت منجر به آسیب‌دیدگی سلول‌های عروقی می‌شود. لذا سالمند را به کاهش مصرف دخانیات تشویق کنید.

 

– چنان‌چه در تاریخچه خانوادگی سالمند، بیماری قلبی یا کلسترول بالا وجود دارد، لازم است با تاکید رعایت مواردی همچون حفظ وزن، ورزش منظم و رژیم غذایی کم‌چرب و متعادل، شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی را در او کاهش دهید.

• از آنجایی که اضافه وزن معمولاً با افزایش کلسترول کل (تام) و کلسترول بد همراه است، بهترین راه برای از دست دادن وزن و پایین آوردن کلسترول خون، افزایش فعالیت، همراه با خوردن غذای کم‌چرب است.
• ورزش نه تنها در کنترل کلسترول تام و بد، مفید می‌باشد، بلکه باعث افزایش کلسترول مفید نیز می‌شود. ورزش هوازی به صورت مستمر از قبیل راه رفتن، یوگا، شنا، و پیاده ­روی (حداقل ۳ بار در هفته و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر) همراه با تغذیه مناسب می‌تواند برای کنترل چربی خون بدن مفید باشد.

 

• مصرف برخی از مواد غذایی باعث افزایش کلسترول و تری‌گلیسرید خون می‌گردد. در هنگام تهیه وعده هایی غذایی برای سالمند از مصرف آن‌ها پرهیز کنید. این مواد غذایی شامل موارد ذیل می‌باشند:
• محصولات لبنی پرچرب: به جای آن از از فرآورده‌های لبنی کم‌چرب (۱.۵ درصد یا کمتر) استفاده کنید.
• مصرف پنیر پرچرب یا خامه‌ای و بستنی را تا حد امکان محدود کنید (حداکثر یک بار در ماه مصرف شود)

 

• حتما چربی های چسبیده به گوشت و مرغ را جدا کنید و پوست مرغ را به هیچ عنوان استفاده نکنید.
• گوشت قرمز به ویژه گوشت گوسفندی حاوی چربی­های نامرئی است که در افزایش کلسترول خون موثر است؛ به همین دلیل توصیه می­شود از این نوع گوشت استفاده نکنید. گوشت گوساله و یا گاو در بین گوشت های قرمز بهتر است. در مورد گوشت سفید نیز استفاده از گوشت سینه بوقلمون یا مرغ بدون چربی توصیه می­شود.
• همچنین مصرف گوشت­های فرآوری شده مانند  سوسیس و کالباس به دلیل چربی و نمک بالا توصیه نمی­شود.
• مصرف امعا و احشای داخل بدن حیوانات برای مثال: دل، جگر، قلوه و مغز را از رژیم غذایی سالمند حذف کنید.

 

• زرده تخم مرغ: مصرف زرده تخم‌مرغ را به ۳ تا ۴ بار در هفته محدود کنید.
• با توجه به این‌که منبع تولید تری‌گلیسریدها در بدن کربوهیدرات‌ها هستند، برای کاهش آن توصیه می‌شود افرادی که تری‌گلیسرید بالایی دارند؛ ضمن کاهش وزن، قند، شکر و شربت را که از قندهای ساده هستند، کمتر دریافت کنند.

 

• اکثر غذاهای آماده، به خصوص غذاهای سرخ شده در داخل روغن، حاوی مقادیر بالایی کلسترول هستند. سعی کنید غذاهای بخارپز وآب­پز را جایگزین آن‌ها کنید.
• اغلب روغن‌هایی که برای تهیه کیک، بیسکویت، شیرینی، کلوچه و غیره استفاده می­شود، روغن‌های ناسالم و حاوی کلسترول بالا هستند به همین دلیل مصرف این موادغذایی  را به حداقل برسانید.
• مصرف سس مایونز و سس‌های سالاد معمولی(پر چربی) را به حداقل برسانید و به جای آن از روغن‌های مفید مانند روغن زیتون در هنگام سِرو سالاد برای سالمند استفاده کنید.
• روغن نارگیل، روغن حیوانی، کره، روغن‌های جامد و روغن‌های اشباع شده را از برنامه غذایی حذف و فرآورده‌های روغن‌های چند غیراشباع را جایگزین نمایید.

 

• مصرف ماهی تازه را حداقل دوبار در هفته در برنامه غذایی سالمند لحاظ نمایید.
• در رژیم غذایی سالمند از غذاهای محتوی فیبر محلول با درصد بالا و چربی سالم مانند: آجیل، حبوبات و دانه‌ها استفاده کنید.
• مصرف میوه‌، سبزیجات و غذاهای سبوس‌دار (غلات سبوس دار) را در رژیم غذایی روزانه سالمند افزایش دهید. بهتر است از میوه و سبزیجات متنوع استفاده کنید. خوردن میوه در میان وعده‌های غذایی، ضمن اینکه موجب کاهش کلسترول می‌شود، به طور طبیعی موجب کم شدن اشتها و کم خوردن غذا در وعده‌های اصلی می‌شود.
• برای کاهش چربی خون سالمند با نظارت پزشک معالج سالمند می توانید از محصولاتی مانند:رب انار، آب نارنج، آب قوره، آب لیمو ترش، آب زرشک، آب انار و غیره کمک بگیرید. در نظر داشته باشید اگر سالمند داروهای پر فشاری خون مصرف می کند و یا دچار افت فشار خون وضعیتی می باشد، موارد ذکر شده را باید با احتیاط مصرف کند. همچنین در صورتی که سالمند مبتلا به دیابت است به هیچ عنوان از این مواد استفاده نکنید.

 

انواع چربی‌های مصرفی روزانه و خواص آن‌ها:

* معمولاً در تبلیغات روغن‌ها، برای جذب بیشتر مشتری از واژه‌های ناآشنایی که تاکید بر سلامت روغن مورد نظر دارد، استفاده می‌شود. بنابراین بهتر است در ابتدا با برخی از واژه‌ها و خواص روغن‌ها آشنا شویم تا بتوانیم در هنگام خرید بهترین روغن را انتخاب کنیم.

چربی‌های ترانس: به روغن‌های مایع گیاهی، برای بالابردن نقطه ذوب آن‌ها (جامد کردن) و افزایش طول عمر و پایداری‌شان هیدروژن اضافه می­کنند. چربی‌های ترانس را در روغن نباتی جامد، غذاهای حاضری، غذاهای سرخ‌شده مانند پیراشکی، سیب‌زمینی سرخ کرده و سایر غذاهایی که پخته یا سرخ شده‌اند، می‌توان یافت.

در ابتدا تصور می‌شد که چربی‌های ترانس، جایگزین سالمی برای چربی‌های حیوانی باشند، زیرا از چربی‌های اشباع‌نشده و عمدتاً از روغن‌های گیاهی به دست می‌آیند. اما دانشمندان بعدها دریافتند که این چربی‌ها نه تنها سالم نیستند، بلکه مقدار کلسترول بد و تری‌گلیسرید را بالا می‌برند و کلسترول خوب خون را پایین می‌آورند و به این ترتیب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهند.

می توانید با توجه به نشانگرهای رنگی تغذیه ای( چراغ راهنما)، روی محصولات غذایی انتخاب مناسبی داشته باشید.

رنگ سبز به معنای مقدار کمتر و انتخاب سالم تر، رنگ نارنجی به معنای مقدار متوسط و انتخاب نسبتا سالم و  رنگ قرمز به معنای مقدار زیاد و انتخاب ناسالم است.

برای حفظ سلامت قلب، باید میزان مصرف چربی‌های ترانس را به حداقل برسانید. اگر روی برچسب غذایی، کلمه روغن هیدروژنه شده یا روغن شیرینی‌پزی ذکر شده، باید بدانید که آن غذا حاوی چربی ترانس است.

 

اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع: چربی‌ها را غالباً بر حسب درجه اشباع اسیدچرب موجود در آن‌ها دسته‌بندی می‌کنند.

چربی‌های اشباع

این چربی‌ها عموماً در دمای اتاق (۲۰ درجه سانتی گراد) جامد هستند. مصرف این نوع چربی، یکی از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری‌های قلبی و افزایش کلسترول خون است. چربی اشباع در گوشت قرمز، مرغ، روغن حیوانی، کره، خامه، شیر و پنیر پرچرب، شیرینی‌های خامه‌ای، روغن نارگیل، روغن خرما، روغن نباتی جامد و کره وجود دارد.

مواد غذایی حاوی درصد بالایی از چربی‌های اشباع شده شامل موارد ذیل می‌باشند:

• گوشت گاو، گوشت گوسفند، گوشت بره، گوشت مرغ با پوست و غیره
• فرآورده‌های گوشتی مانند: کالباس، سوسیس
• پنیر چرب، کره و خامه
• بستنی و شکلات
• روغن نارگیل و روغن خرما
• محصولات نارگیل- شیر نارگیل و کِرم نارگیل
• شیرینی، بیسکویت، کیک، سیب زمینی برشته، چیپس، چیپس ذرت، تنقلات پنیری
• غذاهای سرخ‌شده در چربی اشباع شده مانند سیب‌زمینی سرخ‌شده

** طبق توصیه انجمن قلب آمریکا، به منظور کاهش سطح کلسترول بدخون، باید چربی‌های اشباع، کمتر از ۱۰ درصد از کل انرژی بدن را تأمین کنند. برای رسیدن به این هدف، باید دریافت موادغذایی غنی از اسیدهای چرب اشباع محدود شود.

چربی‌های غیراشباع

این دسته از چربی‌ها اگر به جای چربی اشباع مصرف شوند، سطح کلسترول بد و تری‌گلیسرید خون را کاهش می‌دهند. اسیدهای چرب چند غیراشباع که برای بدن بسیار ضروری می‌باشند، خود به دو دسته اُمگا ۳ و اُمگا ۶ تقسیم‌  می­شوند. لازم به ذکر است که بدن قادر به تولید این اسیدها نبوده و باید از طریق غذا تأمین گردند. متخصصان تغذیه معتقدند که برای سالم ماندن و داشتن وزن ایده‌آل، نیاز است یکی از انواع چربی‌های غیراشباع را در برنامه غذایی روزانه بگنجانید. امگا۶ و امگا ۳ با یکدیگر ارتباط نزدیک دارند، تعادل بین آن‌ها برای سلامتی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که در رژیم غذایی روزانه نسبت اسیدچرب غیراشباع امگا۶ به امگا۳ باید حداقل ۵ بر یک و حداکثر ۱۰ بر یک باشد. به عبارت دیگر، باید در رژیم غذایی روزانه میزان امگا۶ حداقل ۵ و حداکثر ۱۰ برابر امگا۳ باشد.

خواص امگا۳:

• کاهش تری‌گلیسیرید در خون
• تنظیم ضربان نامنظم قلب
• کاهش تورم(التهاب)
• بهبود خاصیت ارتجاعی شریان‌ها
• تنظیم فشارخون
• کمک به ساخت سلول‌های مغز، سلامت قلب و اعصاب چشم
• کاهش یا پیشگیری از افسردگی
• کاهش یا پیشگیری از بروز بعضی سرطان‌ها و غیره

منابع امگا۳: ماهی تُن، ماهی ساردین، ماهی سالمون، ماهی خال مخالی، تخم‌مرغ، روغن کانولا، روغن سویا، گل کلم و غیره از منابع غنی امگا۳ می‌باشد.در بسیاری از آجیل و حبوبات، زیتون و سبزیجات سبز تیره نیز امگا۳ یافت می‌شود.

خواص امگا۶: به طور کلی امگا۶ دارای خواص ضدالتهابی می‌باشد و در حفظ سلامت پوست، مو و ناخن به طور کلی موثر است.

منابع امگا ۶: اکثر روغن‌های گیاهی سویا، ذرت، گل آفتاب‌گردان، روغن‌های پنبه دانه حاوی امگا۶ هستند.

 

** اگر سالمند مبتلا به چربی خون است، در نظر داشته باشید که تغییر در رژیم غذایی و ورزش اولین قدم برای درمان اوست؛ اما در صورتی که تغییرات سبک زندگی و رژیم به تنهایی نتواند نتیجه‌بخش باشد، داروهای متفاوتی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. برای استفاده از داروهای کاهنده چربی‌خون برای سالمند از پزشک معالج او کمک بخواهید. البته ناگفته نماند که در زمان مصرف داروهای چربی‌خون نیز سالمند باید رژیم غذایی سالمی مصرف کند و فعالیت‌های بدنی و ورزش را انجام دهد(۱, ۳, ۵, ۱۲-۱۷).

 

 

برای شرکت در مسابقه کلیک کنید.

 

منابعی برای مطالعه بیشتر:

۱-اهمیت تغذیه در دوره سالمندی- نوشته دکتر سیدعلی محمد یکتامرام و دکتر یحیی سخنگویی

۲- کتاب زندگی سالم در دوره سالمندی، دکتر مهین سادات عظیمی، دکتر محمد اسماعیل مطلق

 

منابع:

1. نوقابی، ا. پرستاری سالمندی: نشر جامعه نگر; ۱۳۹۳.
2. Kamran A, Sharifi rad G, Mohebi S, Heidari H, Hazrati S. Predictive power of the perceived benefits, barriers and self-efficacy from energy and fat intake in rural hypertensive patients. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences. 2015;22(5):927-36.
3. ahmadi H, Mahdian sz, Sheikhtaheri A. The Effect of Short Message Service Reminders on Medication Adherence in Patients with Chronic Hyperlipidemia. Journal of Health Administration. 2019;22(4):12-21.
4. Malekahmadi M, Alavi naeini A, Djazayery A, Aghaye ghazvini M. The Combined Effect of Vitamins E and C Supplementation on the Lipid Profiles of Elderly Residents in Isfahan. Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Technology. 2015;10(2):37-46.
5. یکتامرام، ع, سخنگویی ی. اهمیت تغذیه در دوره سالمندی: سازمان بهزیستی کشور; ۱۳۹۰.
6. روحانی ع. خلاصه فیزیولوژی پزشکی گایتون و هال-۲۰۱۶. انتشارات رفیع; ۱۳۹۶.
7. غفاری، ا, هاشمی ف. سیرکهولت در انسان. تهران: دانشگاه علوم پزشکی بهزیستی و توانبخشی; ۱۳۹۱.
8. Fatemeh Naghizadeh mooghari, Kamran Guity, Bahareh Sedaghatikhayat, Behzad Laamerad, Fereidoun Azizi, Maryam S Daneshpour, et al. Familial hypercholesterolemia in Tehran lipid and glucose study: A cross- sectional study. Health Monitor Journal of the Iranian Institute for Health Sciences Research. 2016;15(6):653-61.
9. مقصودنیا ش. مراقبت های بهداشتی اولیه در سالمندان ایران. تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی; ۱۳۹۴.
10. Sepehrirad M, Valipour Dehnou V, Fathi M. Effects of HICT on Serum Lipids and Glucose Levels in Elderly Women. Iran Journal of Nursing. 2018;31(115):20-8.
11. Mehdizadeh R. The Effect of Core Stability Training on Body Composition and Lipoprotein in Menopausal Older Women. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2015;10(2):156-63.
12. Zarezadeh M, Saedisomeolia A, Hosseini B, Emami MR. The effect of Punica Granatum (Pomegranate) extract on inflammatory biomarkers, lipid profile and glycemic indices in patients with overweight and obesity: A randomized placebo-controlled clinical trial. Qom Univ Med Sci J. 2019;13(8):14-25.
13. Izaddoust F, Shabani R. Effects of Strength Training on Serum Levels of Irisin and Myostatin Hormones, and Their Association with Lipid Profiles in Untrained Women. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism. 2017;19(1):41-9.
14. Gaeini Z, Bahadoran Z, Mirmiran P, Azizi F. Association of Dietary Fat Pattern and Incidence of Cardiovascular Disease, Hypertension and Chronic Kidney Disease: Tehran Lipid and Glucose Study. Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism. 2019;20(6):332-43.
15. Nazem F, Mehrabani S, Jalili M. Investigating Blood Lipid Profile and Insulin Resistance Index in Middle Aged Overweight Women who Do Yoga and Aerobics. Journal of Rafsanjan University Of Medical Sciences. 2018;17(3):187-200.
16. Rostami F, Shabani R. The effect of eight weeks aerobic training on serum irisin, glucose homeostasis and blood lipid levels in untrained women. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences. 2019;26(2):185-93.
17. مريم ترکان, ليلا آزاد بخت. چربی لبنیات و شاخص‌های لیپیدی خون. ۲. ۲۰۱۳;۹(۲):۱۲۴-۳۳.

 

[۱]– کلسترول کل یا «کلسترول تام» خون از اندازه‌گیری کلسترول خوب یاHDL ،کلسترول بد یا LDL و کلسترول خیلی بد یا VLDL در گردش خون محاسبه می‌شود.