ذهنیت های والد ناکارآمد

به نام یاری دهنده دل ها

زمان: جلسه ۲۳ بهمن ۱۴۰۰

جمله روز: راز آینده شما در زندگی روزمره امروز شما پنهان است.

 

در شروع جلسه از مراقبین پرسیده شد که با توجه به فایل آموزشی صوتی ذهنیت والدهای ناکارآمد، آیا پرسشی در این خصوص دارند یا نه. آیا حضور این صداهای درونی را حس کرده اند.

یکی از مراقبین گفتند که ذهنیت والدهای ناکارآمد را ندارند و بقیه مراقبین متوجه شده بودند که منشا سرزنش و ملامت خودشان دوران کودکی و والدین سرزنشگر آنها می باشد به طوریکه حالا در بزرگسالی خود را باور ندارند.

 

در ادامه یکی از مراقبین پرسیدند که چطور می توان فهمید ندای درونی ما که دائم به ما تذکر می دهد ناشی از والد ناکارآمد ما است یا وجدانی است که به ما هشدار می دهد که بر اساس اصول درست انسانی رفتار کنیم؟ و مثال زدند:

مواظب تک تک کلماتم هستم که یه وقت سوءتفاهم نشه ولی می بینم دیگران خیلی راحت حرفشونو میزنن وبراشون مهم نیست چه تاثیری رو دیگران میگذاره. خیلی فکرمیکنم و به خاطراینکه جو رو برگردونم به حالت قبل و از عذاب وجدان نجات پیداکنم عذرخواهی میکنم.

 

با روشن سازی بیشتر مشخص شد این مراقب دائما ذهنیت والدی را دارند که دایم تذکر می دهد مواظب باش چه می گویی و چطور می گویی.

بحث بین مراقبین و هدایت کارشناس سلامت روان خانم آقایانی نتایجی را در برداشت:

ارزیابی درست یک موضوع مهم است. باید ببینیم احساس گناه/ عذاب وجدانی که بعد از زدن حرف داریم واقعی و درست است یا خیر. یعنی واقعا حرف ناشایستی زده شده یا نه. اگر رفتار ناشایستی انجام شده باشد که باید حل مساله کنیم و با داشتن احساس گناه و سرزنش خود، مشکل حل نمی شود. اما اگر رفتار ناشایستی انجام نشده و حرف و رفتار ما به جا منطقی بوده، نباید دچار احساس گناه شویم. احساس پشیمانی بعد از یک عمل یا حرف ناشایست، بد نیست ولی باید ارزیابی کنیم و ببینیم سهم ما در رفتاری که انجام شده چقدر است و به اندازه سهم خود،  خود را مقصر در مشکل پیش آمده بدانیم و نه بیشتر.

 

در ادامه بحث مراقبین گفتند در لحظه نمی توانند پاسخ درستی به بعضی حرف ها یا رفتار ها بدهند و  به مثال هایی اشاره کردند که این حس درونی آنقدر قوی است و نهادینه شده که گاهی سکوت را انتخاب می کنند و یا نمی توانند جز سکوت رفتار دیگری داشته باشند و باز به دنبال سکوت، خود را سرزنش می کنند که چرا سکوت کرده اند.

 

خانم آقایانی توضیح دادند که سرزنش کردن خود چه برای حرف زدن و چه برای سکوت کردن، درست نیست. ما با احساس گناه و سرزنش نتیجه ی خوبی نمیگیریم.

ما در زندگی نیاز به محدودیت هایی داریم که به آنها قوانین می گوییم که با سرزنش و احساس گناه متفاوت است. اینکه بتوانیم به موقع و به جا کاری را انجام دهیم ( به طور مثال حرفی را بزنیم) با احساس گناه فرق دارد. جراتمند بودن و بیان خواسته های منطقی یک مزیت است نه اشکال.

چهارچوب و قوانین منعطف هستند اما والد پرتوقع اصلا رحم ندارد و دائم خواسته های بیشتری را طلب میکند. ما در رعایت چهار چوب ها حس بد نداریم. اما صدای والدین ناکارآمدی که در ما هست حس بد به همراه دارد در واقع ما میدانیم که داریم سخت میگیریم و این حس بد را از کودکی میشناسیم.

 

در پاسخ به سوال مراقبین که پرسیدند در مقابل ذهنیت های والد ناکارآمد چه باید کرد، خانم آقایانی گفتند:

هر زمانی که والدها شروع به کار میکنند باید بتوانیم آنها را محدود کنیم و از خود حمایت کنیم. با مهربانی کردن با خود دقیقا شبیه به یک مادر مهربان که وقتی کسی کودکش را سرزنش میکند، از کودک خود دفاع میکند ما باید یاد بگیریم که برای خود یک والد مهربان و پذیرا و منعطف باشیم. به موقع و به جا حرف زدن یعنی بدانیم کجا جراتمند باشیم کجا دلبسته و مهربان.

سکوت کردن نتیجه یه ارزیابی می تواند باشد. اگر به جا باشد خوب است اما اگر به خاطر ترس یا گناه یا نقص و شرمندگی باشد خوب نیست. به طور مثال سکوت کردن به خاطر ترس از بحث و به هم ریختن آرامش کاذب.

 

در ادامه در مورد عذرخواهی به جا و نابجا صحبت شد. در روشن سازی مطلب خانم رحیمی گفتند:

عذرخواهی نا بجا زمانی است که رفتار یا حرف ناشایستی انجام نداده ایم. در عوض عذرخواهی، در صورتیکه شخص مقابل دچار سو تفاهم شده است، خوبست برای باقی نماندن مشکل، در شرایطی که هر دو طرف در آرامش هستند برای طرف مقابل خود توضیحاتی دهیم. این توضیحات نباید به حدی برسد که ما برای هر فتار و گفتاری در حال شرح دادن باشیم.

به عبارت دیگر ما باید طوری رفتار کنیم که سو ظن ایجاد نکنیم، صادق باشیم اما اگر طرف مقابل ما، با وجود همه درست رفتاری ما و شناختی که از ما دارد دائما دچار سوء برداشت و دلخوری می شود، توضیح دادن تمام رفتار و کردارمان برای او فایده ای ندارد و نیاز به توضیح نیست. ما مسوول  افکار و سوء برداشت دیگران نیستیم.

 

جمع بندی:

صداهای درونی ما، ما را به سمت یکسری رفتار ها هل می دهند. برای اینکه متوجه شویم راهنمای درستی هستند یا والد های ناکار آمد باید به احساس خود مراجعه کنیم. اگر احساس بدی داریم یعنی باید با آنها برخورد کنیم و برای خود نقش والد مهربان و حمایتگر را بازی کنیم تا کم کم این صداهای والد ناکار آمد درونی که از کودکی در وجودمان رخنه کرده اهد، خاموش شوند.

 

مصوبات:

• مراقبین در مورد ذهنیت های والد های سرزنشگر خود فکر کنند و در طول هفته اگر برخوردی با آن داشتند یادداشت کنند.
• مراقبینی که از بحث های آنلاین رضایت دارند، رضایت خود را برای انگیزه دادن به سایرین به صورت فایل صوتی به خانم رحیمی در واتس آپ اعلام کنند.
• فایل صوتی جراتمندی تهیه شود و در اختیار مراقبین قرار گیرد.