کارشناسان: رحیمی، آقایانی
این جلسه پس از تماشای فیلم آموزشی مهارت حل مساله و با این پرسش که تفاوت بین مساله و مشکل چیست تشکیل شد.
شرکت کنندگان در پاسخ به این سوال موارد زیر را بیان کردند:
مابرای مسائلمون راه حل داریم ولی برای مشکلاتمون فکر میکنیم فعلا راه حلی نداریم وپیچیده به نظرمیان
مشکل موضوعی است که ما هیچگونه اطلاعی از آن نداریم ولی مسئله را می شناسیم و شاید جهت رفع آن ایده هایی هم داشته باشیم.
از حل مساله لذت میبریم ولی مشکل برایمان معضل است
مشکل برای انسان از نظر روحی منفیه ولی مسئله نه
جمع بندی کارشناس: زمانی که ما خواسته هایی داریم و آن خواسته ها برآورده نمی شوند و نمی دانیم چطور آن را برآورده کنیم، یا وقتی که دچار تعارض بین دو موقعیت می شویم و نمی دانیم کدام را انتخاب کنیم، وقتی نمی توانیم تصمیمی بگیریم و بین چند موضوع گیر می کنیم، دچار بحران یا چالش می شویم، به یک مساله برخورد کرده ایم.
نکات آموزشی: اگر تصور ما این باشد که این موضوعات قابل حل کردن نیستند و به صورت مداوم وجود دارند، و ما از عهده آن بر نخواهیم آمد به دنبال راه حل نخواهیم رفت و حل مساله هم اتفاق نمی افتد.
ما باید قبل از اینکه وارد دنیای کار، زندگی مشترک و موقعیت های اجتماعی شویم مهارت حل مساله را بیاموزیم.
در مورد حل مساله باید چند مورد را در نظر بگیریم: اینکه مساله ما ساده است یا پیچیده، معمول است یا غیر معمول، فقط برای من اتفاق افتاده است یا برای دیگران هم بوجود آمده است، آشکار و روشن است یا لایه های پنهان دارد.
ما اول باید بتوانیم تعریفی از مساله داشته باشیم یعنی شفاف موضوعات را ببینیم، بعد باید مساله را ساده سازی کنیم، باید ببینیم که آیا میتوانیم موضوع را به چند قسمت کوچک که قبلا آن را تجربه کرده ایم تقسیم کنیم، سپس باید عواملی که باعث بوجود آمدن مساله شده است را بررسی کنیم، در چه زمان و مکانی این مساله بوجود می آید، در برخورد با چه اشخاصی؟
برخی مسایل مانع از حل مساله می شوند از جمله:
-عجله کردن و شتاب داشتن برای حل مساله
-احساسات منفی و ناخوشایند د مورد موضوع به طور مثال تمام نشدنی بودن آن/ ترس از شکست/ ترس از تغییر/ ترس از تجربه کردن احساسات ناخوشایند
– پیچیده کردن و سخت کردن مساله: در گیر شدن در تفکر و تعمق زیاد برای پیدا کردن بهترین راه حل و اقدام نکردن
در کنار مهارت حل مساله، مهارت تصمیم گیری اهمیت دارد. اینکه ما بتوانیم از بین راه حل های مختلفی که در ذهن ما می آید یکی را انتخاب کنیم و اجرایی کنیم.
در قسمت اول بحث یکی از شرکت کنندگان در مورد حل مساله موضوعی را مطرح کردند:
فرض کنیم شخصی از افراد نزدیک ما اعتیاد داره و تاثیر مستقیم روی زندگی ما داره مسئله اعتیاد است و راهکار ترک اعتیاد .
اعتیاد یعنی عدم حضور مرد خانه یعنی بی پولی بی کاری بدهی پرخاش همه مسئله رو جزء به جزء تفکیک کنیم برای هر بخش هم یک راهکار در نظر بگیریم اما راهکار اصلی نجات فرد از اعتیاده ، اما قسمت درمان بیماری احتیاج به همراهی و همکاری بیمار داره که همکاری نمیکنه. در این باره چه باید کرد.
شرکت کنندگان در این باره گفتند:
- تعریف مساله خیلی اهمیت دارد. وقتی می گوییم اعتیاد، موضوع خیلی کلی مطرح شده. اینکه چه کسی اعتیاد دارد، به چه موادی، چند سال است، چه عواملی باعث اعتیاد شده، چه چیز مانع از همکاری او می شود، چه نقش هایی این شخص دارد، چه مشکلات دیگری غیر از اعتیاد دارد، سابقه ترک داشته و یا نه، و بسیاری از مسایل دیگر. تا وقتی جزییات، عوامل مشخص نباشد، به راه حل های کاربردی هم نمی توانیم برسیم.
- اولین قدم در ترک اعتیاد این است که شخص بپذیرد که اعتیاد دارد، بدون پذیرش، برای این شخص کاری نمی شود کرد.
- اما برای دیگران که با شخص معتاد زندگی می کنند باید کاری کرد، چون شاید این شخص تا آخر عمر نپذیرد که حتی اعتیاد دارد، یا نخواهد که ترک کند و یا ناتوان باشد، همه راه حل ها را نباید به این ختم کنیم که این شخص ترک کند تا زندگی بهتر شود.
این شرکت کننده در ادامه گفتند:
خیر نباید اینطور باشد. اما وقتی شخص معتاد نان اور است و اجازه نمی دهد همسر از هیچ راهی کسب درامد داشته باشد قسمت مالی زندگی همیشه دچار بحران هست و وقتی عدم حضور ایشون باعث اسیب به فرزندان شود هم پر کردن آن خلا عاطفی سخت و شاید غیر ممکن باشد.
در ادامه گفتگو شرکت کنندگان اظهار کردند:
– اول از همه اینکه هیچ مساله ای که غیر قابل حل باشد وجود ندارد، شاید ما راه آن را ندانیم، باید تمام زوایای این بیماری را بررسی کرد،باید از روانشناس و متخصص این حوزه که بتواند مشاوره کاربردی و اجرایی خوبی ارائه بدهد تا مسیر زندگی عوض شود کمک گرفت.
– قطعا ما باید به دنبال راه حل باشیم و برای این موضوع از افراد کارشناس در این قضیه کمک بگیریم. ما از انجاییکه از جزییات مساله بی اطلاعیم نمی توانیم قضاوت درستی داشته باشیم. مساله اعتیاد پیچیده است و نیاز به بررسی موشکافانه دارد اما باید چند نکته را در نظر بگیریم:
اگر راه حل به جدا شدن باشد باید بدانیم که ماندن در یک رابطه غلط، عواقب بسیار بدتری از رها کردن یک رابطه دارد. ادامه یک رابطه به شکل غلط به معنای وفاداری، از خودگذشتگی و کمک به خودمان، فرزندمان و یا طرف مقابل نیست.
- ما نباید خود را گول بزنیم: آیا واقعا ماندن در یک رابطه نامناسب درست است یا ما خود را به بهانه مختلف گول می زنیم؟
آیا اینکه فقط ما در یک خانه ای باشیم که فردی به عنوان مرد نامش بالای سر زن و فرزند باشد کافی است؟
آیا واقعا این شخص نان آور است و درآمد مکفی از راه درست دارد یا ما می ترسیم که رابطه را رها کنیم و سربار دیگران از نظر مالی شویم؟
آیا واقعا به عنوان اطرافیان شخص معتاد می خواهیم تغییری در زندگی خود دهیم؟
آیا واقعا ارتباطات خانوادگی این شخص با همسر و فرزندان درست است یا برای جلوگیری از اینکه بچه آسیب عاطفی ببیند و مثلا برچسب بچه طلاق نخورد ما میخواهیم این ارتباط ادامه پیدا کند؟
- ادامه یک رابطه نامناسب می تواند باعث ادامه مسایل، مشکلات بعدی برای فرزندان و همسر ، عوارض روحی و روانی شود.
نظر کارشناس:
اعتیاد از نگاه طرحواره درمانی، یک جور خودآرام بخش است یعنی فرار از مشکلات زندگی و موقعیت های درد آور است، همیشه پیدا کردن راهکار اولویت است. اما باید به موضوعات واقع بینانه نگاه کنیم اگر شخص خودش نخواهد که اعتیاد را ترک کند، درمان امکان ندارد.
حل مساله این موضوع به این شکل است که ما باید عوامل بوجود آورنده این اعتیاد را بررسی کنیم تا در کنار درمان جسمی، این عوامل حذف شوند.
در قسمت دوم بحث یکی از شرکت کنندگان فیلم کوتاهی را به اشتراک گذاشتند که موضوع آن نگهداری از پدر سالمند توسط فرزند پسر و خانواده اش بود. فیلم نشان می داد که عروس خانواده از نگهداری خسته شده است و شرط ادامه زندگی را سپردن پدر سالمند به خانه سالمندان می دانست و گرفتن پرستار را هم قبول نمی کرد و فرزند خانواده از سپردن پدربزرگ به خانه سالمندان الگو برداری می کند…
شرکت کنندگان در این باره گفتند:
صحبت کردن در آرامش و در خلوت( و نه در جلوی فرزندان)، کمک گرفتن از دیگران برای نگهداری و تسلیم نشدن، تقسیم کار، گذشت کردن می توان مشکل را حل کرد
-اگه این آقا برود و ماجرای خانه سالمندان و عکس العمل فرزند را برای همسرش تعریف کند و سعی کند با احساس گناه دادن به همسر، ایشن را راضی کند که مراقبت از پدر رو ادامه بدهند، راه حل درستی را انتخاب نکرده است.
نظر کارشناس:
بعضی فیلم ها احساسی ساخته می شوند ، دست روی نقاط ضعف ما می گذارند و با تجربات ما در کودگی گره می خورند و ما را دچار مشکل می کنند.
مراقبت از سالمندان می بایست آگاهانه، با پذیرش و بدون ترس از عقوبت و احساس گناه اتفاق بیافتد، احساس گناه به این معنی که ما فکر می کنیم اگر از شخص ناتوان مراقبت نکنیم در آینده به عاقبت او گرفتار می شویم. این طرز فکر بیشتر آسیب زننده است تا اینکه بتواند مراقبت درست را ایجاد کند. این فیلم والد القا کننده ترس و گناه را نشان می دهد. مراقبت از سالمندان می تواند یکی از تجربیات سخت زندگی باشد اما اگر با پذیرش و حل مساله اتفاق بیافتد، می تواند تجربه مفیدی برای خودمان و دیگران بدون آسیب به ما باشد.
موضوع جلسه بعدی: مهارت تصمیم گیری
سلام خانم رحیمی
خیلی ممنونم از زحماتتون