راهکارهایی برای پیشگیری و کاهش بار مراقبت

شما از این مطلب یاد خواهید گرفت:

• افزایش سواد سلامت 
• کمک به بهبود رفتارهای خود مراقبتی در سالمندان
• تلاش برای کاهش فشار روانی از طرق پذیرش شرایط موجود/خودکارآمدی/ تهیه لیست اهداف/ مراجعه به مشاور و روانشناس و …
• مراقبت از خود
• معنویت
• بهبود روابط بین فردی
• استفاده از فناوری
• جلب حمایت اقتصادی و اجتماعی چگونه به کاهش بار مراقبتی می کند.

تهیه کنندگان:

فاطمه رحیمی: دانشجوی دکتری آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

نسیم پیرزاده: دانشجوی کارشناسی ارشد سلامت سالمندی

همان‌طور که در بخش‌ فواید و عوارض مراقبت اشاره شد در صورت عدم دریافت حمایت کافی و انجام اقداماتی برای کاهش بار مراقبتی، ممکن است مراقبین در آینده به عنوان فرد بیمار وارد سیستم‌های بهداشتی شوند لذا حمایت از مراقبین حائز اهمیت است(۱). از این رو در گام اول نیاز است که منابع حمایتی از مراقبین را شناسایی کنیم. مهم‌ترین و اثرگذارترین فردی که در کاهش بارمراقبتی می‌تواند کمک‌کننده باشد خود فرد مراقب است، بله خود شما!

بهتر است برای کاهش بار مراقبتی، ابتدا شروع به کسب اطلاعاتی درباره‌ی راهکارهای ارتقاء خود در امر مراقبت، کنید؛ سپس با توجه به شرایط خود و سالمندی که تحت مراقبت شما است، این راهکارها را به صورت روزانه به کار بگیرید. در ادامه به ارائه چند راهکار برای کاهش بار مراقبتی شما خواهیم پرداخت.

۱-ارتقاء مهارت‌ها، دانش و سواد سلامت:

• مطالعات بسیاری در این زمینه نشان داده‌اند که عامل فرسودگی مراقبین، پایین بودن سطح سواد سلامت آن‌ها در رابطه با سلامت سالمند میباشد.

سواد سلامت شامل توانایی درک دستورالعمل‌های داروهای تجویز شده، بروشورهای آموزش پزشکی، فرم‌های رضایت‌نامه، توانایی بهره‌مندی از سیستم پیچیده پزشکی، مهارت خواندن، شنیدن، تجزیه و تحلیل، تصمیم‌گیری و توانایی به کارگیری این مهارت‌ها درباره سلامت، می‌شود.

بنابراین ضروری است که در گام نخست مراقبت از سالمند تا جایی که امکان دارد اطلاعات و دانش مربوط به نحوه مراقبت از سالمند را با توجه به نوع بیماری و میزان ناتوانی سالمند به دست آورید. این اطلاعات می‌توانند در زمینه علت بروز بیماری، نشانه‌های آن و شیوه برخورد با بیمار در هنگام پیروی نکردن از دستورات دارویی، کنترل رفتارهای پرخاشگرانه و یا مقابله با سوء مصرف مواد، تغذیه سالم و غیره، باشند. با افزایش سواد سلامت شما، می‌توان انتظار داشت تشخیص بیماری سالمند و درمان در مراحل اولیه آن انجام شود و سرعت پیشرفت آن قطع یا کاهش یابد.

• مراقبت، امری تخصصی است و کارکنان خدمات بهداشتی ودرمانی بهترین و دردسترس‌ترین منابع برای تعامل با مراقبین غیر رسمی هستند، آن‌ها می‌توانند دانش، مهارت و حمایت لازم را برای حفظ کیفیت مراقبت در خانه فراهم کنند. از این‌رو بهتر است درباره‌ی پیشگیری از ابتلا به عوارض بیماری‌های مزمن (مانند سکته قلبی ناشی از پرفشاری خون) و یا جلوگیری از پیشرفت عوارض، نحوه مراقبت در هنگام بستری، مشکلات احساسی و ادراکی، مشکلات روانشناختی، حمایت‌های روانی و اجتماعی، مشارکت سالمند در انجام کارهای روزمره، دارو درمانی، درمان‌های مکمل و غیره، با توجه به نیاز سالمند از کارکنان بهداشتی درمانی در هنگام مراجعه برای معاینات دوره‌ای سالمند یا قبل از ترخیص از بیمارستان، راهنمایی و مشورت بخواهید. با این کار شما از سردرگمی‌ها و استرس‌های ناشی از مراقبت که گاهی نادرست است؛ می‌کاهید و با آرامش خیال و ذهنیتی شفاف نسبت به وضعیت سلامتی سالمند به مراقبت از او با بهترین کیفیت، می‌پردازید.

• آموزش مهارت‌های مربوط به سلامت: اگر مهارت‌هایی مانند سنجش میزان فشار خون، سنجش قند خون را بیاموزید دیگر نیازی نیست به طور مداوم به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید و فقط برای غربالگری‌ها یا معاینات دوره‌ای که کارکنان بهداشتی درمانی توصیه می کنند به مراکز مراقبتی مراجعه خواهید کرد. این امر باعث صرفه‌جویی در وقت و هزینه شما نیز می‌گردد. دیگر مهارت کاربردی مربوط به سلامت، آموزش دوره‌های کمک‌های اولیه‌ است که به طور منظم در مراکز هلال‌احمر و جهاد دانشگاهی محل سکونت شما برگزار می‌گردد؛ در این دوره‌ها شما برای مواجهه و مدیریت استرس با شرایط استرس‌زای احتمالی در دوران مراقبت از سالمند مانند: سقوط، سکته قلبی و سکته مغزی آماده خواهید شد.

• یکی دیگر از مواردی که برای بالا بردن دانش سلامت شما می‌تواند بسیار مفید باشد، عضویت در گروه‌های حمایتی همتایان است. آموزش همتا محور فرآیندی است که افراد مطلع و درگیر با مراقبت از سالمندان مبتلا به انواع مختلف بیماری و ناتوانی‌ها، تجربیات مفید و سازنده خود را به عنوان الگو جهت بهبود فرآیند مراقبت ارائه می‌دهند. از این رو سعی کنید به صورت محلی با مراجعه به مراکز خدمات جامعه سلامت و پایگاه های سلامت یا از طریق مشورت با واحد مددکاری بیمارستان یا بهزیستی افراد با وضعیت مشابه خود را شناسایی کرده و با آنان ارتباط برقرار کرده و از تجربتشان استفاده کنید(۲-۹). همچنین می‌توانید از گروه‌های حمایتی که به صورت اینترنتی تشکیل می‌شود استفاده کنید.

۲-ارتقاء رفتارهای خودمراقبتی در سالمند و حفظ حداکثر استقلال او:

رفتارهای خودمراقبتی می‌تواند در پیشگیری بسیاری از بیماری‌های مزمن نقش داشته باشد. از سویی دیگر طبق مطالعات گذشته رفتارهای خودمراقبتی ۸۰ درصد عوارض بیماریها را کاهش می‌دهند و سبب ارتقای توانایی‌ها، انجام بهتر فعالیت‌های روزانه و دستیابی به استقلال در بیمار می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که کاهش بستری مجدد، بهبود کیفیت زندگی و کاهش هزینه‌های درمانی بیماران از نتایج مفید پایبندی به رفتارهای مراقبت از خود، هستند. برهمین اساس در گام دوم مراقبت از سالمند بهتر است که او را با

روش‌های سبک زندگی سالم در همه ابعاد زندگی (تغذیه، ورزش، دوری از استرس و روش‌های آرام‌سازی ذهن، پایبندی به دستورات پزشک معالج و داروهای تجویزی و غیره)،

انجام رفتارهای بهداشتی(مانند: انجام غربالگری‌های سلامتی، استفاده درست از وسایل توانبخشی و غیره)

و ترک رفتارهای پرخطر (مانند اعتیاد به سیگار و مواد مخدر) آشنا کنید.

بعد از آگاهی دادن به سالمند به طور مرتب در فضایی دوستانه موارد آموزشی را به او یادآوری کنید؛ طوری که بعد از یک دوره چند ماهه فرد سالمند بی‌نیاز از شما یا با حداقل کمک‌های مراقبتی شما بتواند از سلامتی خود محافظت کند.

• توجه کنید که اگر دانش و سواد لازم در رابطه با بیماری سالمند نداشته باشید روش‌های خودمراقبتی را نمی‌توانید به او آموزش دهید.

برای انجام بهتر خودمراقبتی در سالمند می‌توانید از وسایلی مانند: جعبه یادآور دارو و تقویم‌های انگیزشی نیز کمک بگیرید.

• جعبه یادآور دارو: جعبه قرص یا محفظه نگهداری دارو یک ابزار بسیار خوب برای قرار گرفتن قرص‌های سالمندان است که در هر داروخانه‌ای به راحتی یافت می‌شود. این جعبه‌ها به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه طراحی شده‌اند و وسیله‌ای عالی و کاربردی برای استفاده سالمندانی هستندکه باید در زمان‌های متفاوتی داروهای مختلفی را مصرف کنند. هر جعبه بخش‌های مختلفی دارد. حتی ممکن است بخشی که به مصرف روزانه اختصاص داده شده نیز طبق زمان‌بندی (ساعت یا روز و شب) تقسیم‌بندی شده باشد. جعبه‌ قرص دیجیتالی نیز در بازار به وفور موجود است. وقتی این مدل جعبه‌ها را تهیه می‌کنید کافی است یک‌بار پیش از مصرف تنظیمات مقدار و زمان مصرف دارو را وارد کنید و سپس روزانه داروها را در محفظه قرار دهید. هر بار که زمان مصرف دارو برسد، جعبه هشدار صوتی می‌دهد.                                                                                                                  نمونه‌ای از جعبه قرص هفتگی غیردیجیتال

• تقویم‌های انگیزشی: از این تقویم‌های برای ترک رفتارهای پرخطر مانند سیگار کشیدن یا استفاده از تغذیه مضر و جایگزین کردن رفتارهای سالم مانند ورزش کردن یا انجام تفریحات سالم با گروه همسالان، مصرف غذاهای آب‌پز و بخارپز استفاده کنید(۳, ۸, ۱۰-۱۳).

۳-کاهش فشارهای روانی:

• اولین و مهم‌ترین گام برای کاهش فشارهای روانی حاصل از مراقبت، پذیرفتن شرایط موجود (شرایط سلامت سالمند و شرایط نگهداری و مراقبت شما) است.
• خودکارآمدی به معنی احساس توانایی در زمان رویارویی با چالش‌ها و مشکلات می باشد. طبق نظریه خودکارآمدی و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، مراقبین دارای خودکارآمدی بالاتر، استرس روانی- اجتماعی و مشکلات جسمی، خستگی و فشار مراقبتی کم‌تری را تجربه می‌کنند. مراقبین با احساس خودکارآمدی بالا با تمرکز بر توانمندی‌هایشان در مقابل نقاط ضعف و شکست‌ها، از خطر پیامدهای منفی مراقبت محافظت می‌شوند؛ بنابراین دومین گام، تقویت حس خودکارآمدی و خودباوری( باور توانایی برای سازگار شدن با درگیری‌های زندگی) در خودتان است.
• نباید اجازه دهید مراقبت کردن از سالمند باعث شود از مسیر اهداف خود دور شوید. اگر نسبت به اهدافی که در زمان قبل از ناتوانی سالمند برای رسیدن به آن‌ها تلاش می‌کردید، بی‌اعتنا باشید بعد از مدتی دچار افسردگی و یا حس بازنده بودن می‌شوید؛ از این‌رو بهتر است از همین حالا، لیستی از اهداف و علایق خود تهیه کنید و همزمان با امر مراقبت به طور اختصاصی به لیست اهداف خود نیز توجه داشته باشید و طبق زمان‌هایی که برای رسیدن به آن‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اید گام بردارید.
• هر زمانی که علائمی مانند: کسل بودن، از دست دادن علاقه نسبت به فعالیت‌هایی که از قبل به آن‌ها علاقه‌مند بودید، احساس بی‌ارزشی، تغییر خودبه خودی در اشتها یا میزان وزن، از دست دادن انرژی، تغییر در میزان و یا کیفیت خواب، عدم علاقه به رعایت بهداشت فردی، تپش قلب، عدم توجه و حواس‌پرتی، عصبانیت و پرخاشگری، داشتن احساس گریه یا گریه کردن بی‌دلیل در خود مشاهده کردید بلافاصله به مراکز مشاوره و یا روانشناسی مراجعه کنید و از متخصصین آنجا برای بهبود علائم خود مشورت بگیرید.
• تحقیقات ثابت کرده‌اند که نوشتن خاطرات روزانه می‌تواند روند و چگونگی تفکر و برداشت‌ از زندگی در افراد را تحت تأثیر قرار بدهد. برای تخلیه فشارهای روانی ناشی از مراقبت به صورت روزانه خاطرات خود را یادداشت کنید. سعی کنید در زمان نوشتن احساسات خود را نسبت به وقایع روز کاملاً صادقانه بیان کنید و راه‌حل‌هایی برای مواردی که شما را ناراحت کرده‌اند بیابید.
• احساسات مثبت و منفی خود را در رابطه با مراقبت از سالمند با دیگر اعضای خانواده و یا دوستان نزدیک خود در میان بگذارید و با کمک آن‌ها برای بهبود احساسات منفی خود چاره‌اندیشی کنید.
• یکی دیگر از روش‌های بسیار مناسب برای کاهش استرس و فشارهای روانی کناره‌گیری و تنهایی است. به این معنی که لازم است هر وقت که شما از کار مراقبت خسته شدید و یا احساس نیاز به استراحت کردید از محیط مراقبت از سالمند دور شوید. برای این کار لازم است از دیگران کمک بخواهید تا در زمان کناره‌گیری شما از وظیفه مراقبت، مراقبت‌های لازم را برای سالمند انجام دهند. این کناره‌گیری با توجه به شرایط و ویژگی‌های شخصیتی شما می‌تواند رفتن به یک سفر چند روزه یا قدم زدن در پارک و غیره باشد.
• تأثیرات مثبتی که از مراقبت از فرد سالمند گرفته‌اید را بررسی کنید و به صورت روزانه به آن‌ها بایندیشید.

* در بخش‌های قبلی چند مورد از تأثیرات مثبتی که مراقبین در مطالعات گذشته ذکر کرده بودند، ارائه شده است برای شروع می‌توانید از این موارد کمک بگیرید.

• تمام مراقبت‌های روزانه را از قبل، به صورت گزینه‌ای یا جداول برنامه‌ریزی آماده کنید و در دسترس‌ترین جای منزل یا اتاق سالمند قرار دهید، با این کار دیگر نگران جا ماندن مراقبت یا تأخیر آنها نخواهید بود.
• یکی از مهم‌ترین کارهایی که شما را از سردرگمی در هنگام مراقبت نجات می‌دهد این است که فقط از دستورات کارکنان بهداشتی درمانی پیروی کنید. هرگز درمان‌های خودسرانه یا توصیه شده از دیگران را برای سالمند اجرا نکنید. چراکه علاوه بر سردرگمی، ممکن است روند درمان بیماری سالمند دچار اشکال شده و یا دوره‌ی بهبودی او طولانی تر شود.
• ایمنی منزل: برای کاهش نگرانی از آسیب‌های احتمالی سالمند در شب یا زمان استراحت و نبود شما، تمام موراد آسیب‌زا یا عوامل خطر سقوط سالمند در منزل را بررسی و رفع کنید.
• سعی کنید وسایل شخصی یا کمک حرکتی یا حتی داروهای سالمند را در دسترس‌ترین نقطه اتاق او قرار دهید. با این کار دیگر نیازی نیست که تمام وقت در اتاق او باشید.
• از اقدامات غیرضروری مانند تمیزکاری‌های وسواسی، حمام‌ و شست‌و شوهای بی‌مورد سالمند جداً خودداری کنید. این اقدامات به جز اینکه باعث فرسودگی جسمی شما می‌شوند، وقت شما را نیز به هدر می‌دهند و باعث می‌شوند شما دائماً با کمبود وقت و استرس‌های ناشی از آن مواجهه شوید.
• برای کاهش حس منفی ناشی از درد کشیدن سالمند در اثر عوارض ابتلا به بیماری‌های مزمن، با مشورت پزشک معالج راه‌های کاهش درد در سالمند را یاد بگیرید و اجرا کنید.
• سعی کنید از اقوام یا دوستان منفی‌نگر نسبت به مراقبت از سالمند، بهبود بیماری و میزان ناتوانی سالمند دوری کنید؛ چراکه این افراد باعث تشدید استرس‌های ناشی از مراقبت در شما می‌گردند.
• برای کاهش حس خود سرزنشی، سوء رفتارهایی که باعث رنجش سالمند می‌شود را بشناسید و از آنها پرهیز کنید. سوء رفتارهای نسبت به سالمندان به چند دسته جسمی، روانی و مالی تقسیم می‌شوند. به عنوان مثال برای کاهش سوء رفتار روانی: در حضور وی از بیماری و ناتوانی او برای دیگران نگویید. یا حق انتخاب لباس، حضور در مراسم و مهمانی‌های خانوادگی را به سالمند بدهید و از مجبور کردن او به انجام کاری که دوست ندارد خودداری کنید(۲-۴, ۸, ۹, ۱۳-۲۳).

۴-مراقبت از خود:

به یاد داشته باشید که تحت هر گونه شرایط یا وضعیت سلامتی در سالمند، باید مرکز توجه خود را به سلامتی و حفظ روحیه مقاوم خود معطوف کنید؛ چراکه تا شما سالم نباشید نمی‌توانید به درستی از سالمند مراقبت کنید. در ادامه به چند مورد خودمراقبتی برای رفع مشکلات جسمانی و روانی شما خواهیم پرداخت.

• رعایت سبک زندگی سالم: سبک زندگی سالم، شامل کلیه رفتارهایی است که سبب پیش‌گیری از بیماری و صدمه، حفظ سلامتی و ارتقای آن و نیز پیش‌گیری از حوادث می‌شود. از جمله این رفتارها می‌توان به رژیم غذایی مناسب(مصرف حداقل کلسترول و مواد غذایی مضر، استفاده از میوه و سبزی و غلات، نوشیدن مایعات کافی)، ورزش(۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی مانند پیاده‌روی در بیشتر یا همه‌ی روزهای هفته)، کنترل وزن، کنترل تنش، مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، داشتن اوقات فراغت، خودداری از رفتارهای پرخطر مانند: مصرف دخانیات، سوء مصرف دارو اشاره کرد.
• یکی از بهترین، دردسترس‌ترین و ارازان‌ترین روش‌های درمانی تنش‌های روحی مدیتیشن است. در این روش بهتر است با توجه به ویژگی‌های شخصیتی خود شیوه مناسب انجام آن را انتخاب کنید. ممکن است بعضی از شما ترجیح دهید که روی یک کلمه یا عبارت تمرکز کنید(مثل کلمه آرامش) و آن‌را بارها با خود تکرار کنید. حتی ممکن است این کلمات و عبارات دعاها یا ذکرهای مقدس باشند. در حالی که گروهی دیگر از شما عزیزان ممکن است ترجیح دهید که هیچ فکری نداشته باشید و فقط به افکار خود اجازه دهید که آزادانه در ذهنتان وارد شده و خارج شوند و در این حین شاید بخواهید به موسیقی یا صدای طبیعت گوش کنید. صرف نظر از روشی که برای انجام مدیتیشن انتخاب می‌کنید؛ وجود محیط آرام و ساکت، وضعیت راحت بدنی و حفظ وضعیت ذهنی توأم با آرامش بسیار ضروری است. همزمان با انجام مدیتیشن یا قبل و بعد از آن می‌توانید تمرینات تنفسی عمیق را نیز انجام دهید.
• برای حفظ روحیه، نشاط و سلامت خود از موسیقی درمانی، رایحه درمانی در فضای منزل کمک بگیرید. از تأثیر استفاده از هوای تازه و نور طبیعی خورشید نیز غافل نشوید؛ به صورت روزانه پنجره‌های خانه را باز کنید و پرده‌ها را کنار بکشید تا هوای تازه و نور طبیعی وارد منزل شما شود.
• ماساژدرمانی را برای رفع خستگی‌های جسمی یا کوفتگی‌های عضلانی هیچ وقت از یاد نبرید و به صورت مرتب به مراکز ماساژ مراجعه کنید یا از دیگر اعضای خانواده برای این کار کمک بگیرید.
• در صورت داشتن امکانات، آب درمانی روش مناسب دیگری برای رفع خستگی‌های جسمی است.
• مواردی مانند اختلال خواب را جدی بگیرید و برای رفع آن به پزشک یا روان‌شناس مراجعه کنید.
• همیشه آراستگی ظاهری خود را حفظ کنید.
• با توجه به وضعیت سلامتی خود و دستورات پزشک معالج خودتان در حین مراقبت از سالمند به مصرف داروها، انجام معاینات دوره ای و غربالگری های سلامتی نیز اهمیت دهید و آنها را هیچ وقت عقب نیندازید.
• به طور مرتب به مراکز بهداشت محل زندگی خود جهت دریافت خدمات بهداشتی مراجعه کنید.
• تاحد امکان تعاملات اجتماعی خود را مانند زمان قبل از ناتوانی سالمند و مراقبت از او حفظ کنید. اگر امکان حضور در جمع‌های دوستانه برای شما کمتر از قبل مقدور است از دیگر روش‌ها مانند تماس تلفنی یا دعوت دوستان به منزل خود و یا روش های اینترنتی کمک بگیرید(۳, ۸, ۱۹, ۲۰, ۲۲, ۲۴, ۲۵).

۵-معنویت:

مراقبت‌های معنوی به عنوان یک روش مکمل، می‌تواند به تطابق بهتر شما برای ارائه مراقبت‌ها کمک کرده و منجر به بهبود کیفیت زندگی شما شود. تحقیقات گذشته نیز نشان داده‌اند که میان میزان بهره‌مندی از ابعاد مقابله مذهبی و معنوی با افسردگی و فرسودگی مراقبتی در مراقبین خانوادگی رابطه‌ وجود دارد؛ به طوری‌که مراقبین دارای باورهای معنوی و مذهبی در مقایسه با دیگر مراقبین، شرایط مربوط به مراقبت را بهتر پذیرفته بودند و سازگاری بیشتری با موقعیت کنونی خود داشتند.

• سعی کنید روزانه برای نعمت‌های موجود در زندگی، از خداوند سپاس‌گذاری کنید و برای بهبودی سلامتی سالمند دعا کنید. همچنین به صورت روزانه از خداوند طلب مقاومت روحی و جسمی برای انجام وظایف مراقبتی کنید(۸, ۲۶-۲۸).

۶-بهبود رابطه بین فردی با سالمند:

• یکی از اولین گام‌هایی که شما را در امر مراقبت از سالمند موفق می‌کند، توانایی برقراری ارتباط درست و صمیمی با سالمند و جلب اعتماد او است. بر همین اساس به مواردی مانند: رازداری، حفظ حرمت و شأن سالمند در نزد دیگران، صداقت و حفظ امانت‌داری، حفظ آراستگی ظاهری سالمند، دقت کنید.
• از مورادی که صمیمت بین شما و سالمند را دوچندان می‌کند مانند مرور خاطرات مثبتی که در گذشته با یکدیگر تجربه کردید استفاده کنید، یا حتی می‌توانید از سالمند بخواهید خاطرات لذت‌بخشی که تجربه کرده است را برای شما تعریف کند.
• بارها به سالمند یادآوری کنید که بدون داشتن هیچ حس منفی نیازهای روزانه خود را که شاید از نظر شما پنهان مانده بگوید یا گهگاه از او بپرسید که آیا چیزی نیاز ندارد!
• با سالمند تفریحاتی مانند یوگای خنده، معما و غیره را انجام دهید، با این کار علاوه بر شادی و نشاطی که تجربه می‌کنید، حس صمیمت بین شما دوچندان می‌گردد.
• هر چند وقت یک بار برای سالمند گل یا هدیه بخرید و او را شگفت‌زده کنید.
• به طور جدی از نگاه، حس و یا رفتار ترحم‌آمیز نسبت به ناتوانی سالمند خودداری کنید(۸, ۱۳, ۲۲).

۷-استفاده از فن‌آوری:

برای صرفه‌جویی در وقت، نحوه استفاده از خدمات اینترنتی مانند پرداخت قبوض، خرید اینترنتی، گرفتن وقت ویزیت پزشک از سایت درمانگاه و کلینیک‌های درمانی و دیگر موارد را بیاموزید و مورد استفاده قرار دهید.

درباره‌ی ایده‌ها و تکنولوژی‌هایی که باعث راحتی و کاهش بار مراقبتی شما می‌شوند اطلاعات به دست آورید و در اولین فرصت آن‌ها را تهیه کنید. مثلاً برای حمل سالمندی که قادر به هیچ‌گونه حرکت نیست، حتی در فضای منزل از ویلچر و یا تخت‌های چرخ‌دار استفاده کنید. یا از وسایلی مانند قاشق‌های مخصوص سالمندان مبتلا به پارکینسون و یا سالمندانی که لرزش دست دارند و غیره برای نهایت حفظ استقلال وی کمک بگیرید. برای اطلاع بیشتر از این‌گونه وسایل از مراکز توانبخشی و متخصصین کاردرمانی مشورت بگیرید(۸, ۱۳, ۲۱).

۸-جلب حمایت اجتماعی:

حمایت اجتماعی مراقب از بیمار نمی‌تواند یک طرفه باشد و مراقب نیز نیازمند حمایت اجتماعی مطلوب است. از این رو هرچه خانواده عملکرد و انسجام بهتری داشته باشد، اثرات زیان‌بار مراقبت از سالمند برای هریک از اعضای خانواده کم‌تر می‌شود. با توجه به اینکه در مطالعات گذشته مراقبین بیشترین شکایت را از کمبود زمان داشتند؛ یکی از بهترین روش‌های مراقبت از سالمند تقسیم وظایف بین تمام اعضای خانواده می‌باشد. لذا از دیگران کمک بخواهید.

اگر هریک از دیگر اعضای خانواده یا دوستان سالمند پیشنهاد کمک در امر مراقبت را به شما داد آن را با اشتیاق بپذیرید و سعی کنید مواردی که نیاز است را به او آموزش دهید تا نسبت به کیفیت مراقبت او نگران نباشید.

اگر با توجه به شرایطی که دارید نمی‌توانید تمام مدت روز را از سالمند مراقبت کنید یا در بعضی روزها در چنین شرایطی قرار دارید، می‌توانید از مراکز پرستاری در منزل کمک بگیرید این مراکز برای مدت درخواستی شما پرستاری آموزش‌دیده را به شما معرفی خواهند کرد.

یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توانید برای دریافت خدمات مراقبتی به صورت پاره وقت انجام دهید ثبت نام سالمند در مراکز روزانه سالمندان است. مراکز مراقبت روزانه بزرگسالان برنامه‌ای هماهنگ و حرفه‌ای و خدمات دلسوزانه‌ای را برای بزرگسالان ارائه می‌کنند. این مراکز معمولاً در ساعت اداری و پنج روز هفته فعال هستند. بعضی دیگر خدماتی در عصر و یا در روزهای تعطیل دارند. در این مراکز فعالیت‌های اجتماعی مانند آموزش صنایع دستی، آشپزی، ورزش، سفر، بازی، باغبانی، مهمانی در تعطیلات، موسیقی‌درمانی، درمان با حیوانات خانگی و انواع روش‌های آرام‌سازی نیز ارائه می‌شود. مطالعات گذشته نشان دادند که مراجعه سالمندان به مراکز روزانه سالمندی از بستری شدن‌های مکرر و انتقال زودهنگام سالمند به مراکز مراقبتی شبانه‌روزی و یا طولانی مدت پیشگیری می‌کند.

جهت کم کردن هزینه‌ها، صرفه جویی در وقت و کمتر اذیت شدن سالمند، از خدمات پزشکی در منزل استفاده کنید. بهترین راه این است که مراکز و کلینیک‌های شبانه‌روزی خدمات پزشکی و پرستاری نزدیک به منزل خود را شناسایی کنید و از خدمات آن‌ها استفاده کنید(۲, ۷-۹, ۱۵, ۱۹, ۲۱, ۲۹-۳۱).

۹-جلب حمایت اقتصادی:

به جهت حفظ روحیه و عزت نفس و بهبود عملکرد شناختی سالمند و همچنین برای کمک مالی به وی با توجه علایق شخصی و همچنین میزان توانایی وی، برای وی مشاغل خانگی( مانند بافتنی، عروسک سازی، پرورش گل، خطاطی و غیره) ایجاد کنید.

اگر سالمند عضو کانون بازنشستگان، بهزیستی، کمیته امداد و دیگر نهادهای حمایتی است، درباره‌ی نحوه کمک این نهادها به سالمند اطلاعات لازم را به دست آورده و برای بهره‌مندی از آن‌ها اقدام کنید.

برای کاهش هزینه‌های مراقبتی و توانبخشی به جست وجوی مراکز خیریه که اختصاصاً امور مربوط به سلامت را پیگیری می‌کنند، بپردازید. همچنین می‌توانید از دانشگاه‌های توانبخشی محل زندگی خود برای رسیدگی به اموری مانند فیزیوتراپی توسط دانشجویان کارآموز بهره‌مند گردید.

اگر سالمند دارای بیماری خاص مانند پارکینسون، آلزایمر، زوال عقل، سرطان‌های بدخیم و غیره است از پزشک معالج وی بخواهید که شما را به انجمن‌های مخصوص این بیماری‌ها معرفی کند تا از مزایای ویژه‌ی آن‌ها بهره‌مند شوید(۸, ۲۲).

منابع

1. NasrAbadi T, Sharafi S, FallahTafti B, Vaezi A, Heidari M. Investigating the effect of continuous care model on social health status of family caregivers in hospitalized patients undergoing coronary artery bypass graft surgery. The Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences. 2016;24(6):513-23.
2. Salehi Nejad S, Azami M, Motamedi F, Bahaadinbeigy K, Sedighi B, Shahesmaili A. The Effect of Web-based Information Intervention in Caregiving Burden in Caregivers of Patients with Dementia. Journal of Health and Biomedical Informatics. 2017;4(3):181-91.
3. Amraei A, Anoosheh M, Kazemnejad A. The Effect of a designed Care Program for Hemiplegic Stroke Patients on Family Caregivers’ Stress, Anxiety and Depression. Payesh. 2020;19(4):405-14.
4. B l, N R, SAH P, H H, Z M. The Effect of Peer-Based Education on the Psychological Burden of Family Caregivers of Patients with Schizophrenia Admitted to the Military Hospital. Military Caring Sciences. 2019;6(1):16-26.
5. sajadian A, Hydary L, Mokhtari Hesari P. Common Breast Cancer Family Care Giving Problems. Iranian Quarterly Journal of Breast Diseases. 2015;8(2):7-14.
6. Jafari Y, Vahedian-Shahroodi M, Tehrani H, Esmaily H, Haresabadi M, Shariati M. The relationship between caregivers’ health literacy and the behavior of women with Multiple Sclerosis. The Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2018;21(7):64-71.
7. Fathani M, Afzal Aghaee M, Tadayonfar M. Evaluation of the Effect of Designated Educational Intervention on the Improvement of Quality of Life in Caregivers of Patients with Chronic Heart Failure. Journal of Babol University Of Medical Sciences. 2016;18(5):20-5.
8. نوقابی، ا. پرستاری سالمندی: نشر جامعه نگر; ۱۳۹۳.
9. kheirollahi n, khatiban m, oshvandi k, alhani f, feradmal j. The effect of family-centered empowerment intervention on perceived severity of threat in caregivers of patients with stroke: a semi experimental study. Avicenna Journal of Nursing and Midwifery Care. 2014;22(3):73-82.
10. Kermansaravi F, Navidian A, Ghaderi S. Impact of Continuous Care Model on self-care behaviors of patients with Myocardial Infarction: A randomized clinical trial study. Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2019;26(2):106-17.
11. علل فراموش کردن داروها و روش‌های یادآوری دارو برای سالمندان ۱۳۹۹ [Available from: https://zimed.ir/%D8%B9%D9%84%D9%84-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86/.
12. مرزبان ش. نمونه ی پر شده ی جدول تقویم انگیزشی: گروه آموزشی و مشاوره ای علم ما; ۱۳۹۸ [Available from: https://elmema.com/an-example-of-a-motivational-calendar-table/10628.
13. Help for care partners of people with dementia: Alzheimer’s Disease International , World Health Organization (WHO); 2016.
14. Bastani F, Ghasemi E, Negarandeh R, Haghani H. General Self-Efficacy among Family’s Female Caregiver of Elderly with Alzheimer’s disease Hayat. 2012;18(2):27-37.
15. Sanaie N, Alhani F, Zolfaghari M. The Effect of Education with the partnership approach on the self-efficacy and self-esteem of family caregivers of patients undergoing Coronary Artery Bypass Graft (CABG). Iranian Journal Of Medical – Surgical Nursing. 2015;4(3):21-8.
16. سعیده ر, زهرا ب, مریم ش, احمد چیت س, مسعود اعتمادی ف. ارتباط بین کیفیت زندگی مراقبین خانوادگی با سرمایه ی روان شناختی بیماران مبتلا به Multiple Sclerosis (MS). دانشکده پزشکی اصفهان.سال سي و چهارم:۳۳۵-۴۰.
17. Vaghee S, Salarhaji A. Stigma in Family caregivers of Patients with Schizophrenia Hospitalized in Ibn-Sina Psychiatric Hospital of Mashhad in 2014-2015. Journal of Torbat Heydariyeh University of Medical Sciences. 2015;3(3):23-30.
18. Soltannezhad F, Pishgooie SAH, Nezamoleslami S. The Effect of Roy Adaptation Model-Based Training on Depression, Anxiety and Stress in Home Caregivers of Mental Patients. Journal of Military Medicine. 2020;22(5):431-40.
19. What Are the Caregiver’s Rights? In: Association AH, editor.: American Heart Association; 2015.
20. What Is Caregiver Burnout? In: Association AH, editor. American Heart Association2015.
21. How Should I Care for Myself, as a Caregiver? In: Association AH, editor. American Heart Association2015.
22. صدرالهی ع. جامعه شناسی و مبانی بهداشت سالمندی. تهران: جامعه نگر; ۱۳۹۵.
23. How Should I Communicate as a Caregiver? In: Association AH, editor. American Heart Association2015.
24. Motamedi N, Feizi F. Comparison of Health-Promoting Lifestyle in Elderly with Depression and Healthy Elderly in Isfahan City, Iran, in Year 2018. Journal Of Isfahan Medical School. 2019;37(541):1033-9.
25. Ahmadi B, Azmal M, Janani L, Bayatrizi M, Nooghani F. Healthy Lifestyle and Anthropometric Measurements among Employed Women: The Women’s Health Initiative. Payavard Salamat. 2017;11(2):189-200.
26. Rajabi M, Bastami M, Shahvaroughi Farahani N, Tavanaie AH, Ghanbari B, Alasti H. Religious Coping as a Predictor of the Burden of Care in the Caregivers of End-stage Cancer Patients. Iran Journal of Nursing. 2018;31(114):6-16.
27. Azimian J, Soleimany Ma, Pahlevan Sharif S, Banihashemi H. The Effect of Spiritual Care Program on Death Anxiety of Cardiac Patients: A Randomized Clinical Trial. Avicenna Journal of Nursing and Midwifery Care. 2019;27(1):1-10.
28. Mahdavi B, Fallahi Khoshknab M, Mohammadi F, Hosseini M. The effect of group spiritual care on quality of life in family caregivers of elders with Alzheimer’s disease. Journal of Health Promotion Management. 2015;4(3):34-42.
29. Aseyedali M, Sadeghi Mahalli N, Norouzi Tabrizi K. A Review on Adult Daycare Centers in the World. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2019;13(4):518-29.
30. Goodarzi N, Mohammadi Shahboulaghi F, Rahgoi A, Biglarian A. Family functioning and depression in family caregiversof people with Dementia. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2017;27(151):105-16.
31. Adili D, Dehghani F, Arani. The relationship between caregiver’s burden and patient’s quality of life in women with breast cancer. Journal of Research in Psychological Health. 2018;12(2):30-9.